8 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών

Αν και δεν έχει αναγνωριστεί επίσημα από το ΟΗΕ, η Παγκόσμια Ημέρα Ωκεανών γιορτάζεται από το 1992. Θεσμοθετήθηκε στις 8 Ιουνίου της ίδιας χρονιάς, κατά τη διάρκεια της Συνόδου για την Γη στο Ρίο Ντε Ζανέιρο, όπου 150 ηγέτες απ' όλο τον κόσμο υπέγραψαν τη Συνθήκη για την Βιοποικιλλότητα, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν την εξαφάνιση σπανίων ειδών από το ζωικό και φυτικό βασίλειο.
Οι ωκεανοί καταλαμβάνουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της Γης και έχουν συνδεθεί από αρχαιοτάτων χρόνων με την ανθρώπινη εξέλιξη. Ο τζίρος των οικονομικών δραστηριοτήτων που σχετίζονται με τους ωκεανούς ξεπερνά τα 500 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως.
Η θαλάσσια ζωή και η βιοποικιλότητα στους ωκεανούς απειλούνται στις μέρες μας από την υπεραλίευση, τη μόλυνση και πρόσφατα από το φαινόμενο του θερμοκηπίου. Αν και η χώρα μας δεν περιβάλλεται από ωκεανούς, είναι εν τούτοις δεμένη με το θαλάσσιο στοιχείο.
Σύμφωνα με την Greenpeace:
Το 76 % των ψαριών στον κόσμο κινδυνεύει άμεσα από την εντατική αλιεία.
Το 90% των μεγάλων ψαριών, όπως ο τόνος, ο ξιφίας και ο μπακαλιάρος, αλιεύονται πέρα από τα ασφαλή όρια για την επιβίωσή τους.
Το 2002 οι συνολικές αλιεύσιμες ποσότητες των ψαριών με μεγάλη εμπορική αξία, όπως οι μπακαλιάροι του Ατλαντικού και της Μεσογείου, ήταν στα χαμηλότερα επίπεδα από το 1967, εξαιτίας της υπεραλίευσης.
300 τράτες βυθού οργώνουν καθημερινά με τα δίχτυα τους μια έκταση μεγέθους 1.500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, καταστρέφοντας μερικά από τα πιο ποικιλόμορφα και ευαίσθητα οικοσυστήματα του πλανήτη.
300.000 κητώδη (φάλαινες, δελφίνια και φώκαινες) πεθαίνουν κάθε χρόνο παγιδευμένα σε δίχτυα.
6,8 εκατομμύρια ως 27 εκατομμύρια τόνοι ψαριών απορρίπτονται στη θάλασσα ετησίως, αμέσως μετά την αλίευσή τους, επειδή δεν έχουν επαρκή εμπορική αξία.
800 χιλιόμετρα αφρόδιχτων κατασχέθηκαν από την ιταλική αστυνομία το 2005. Χιλιάδες χιλιόμετρα αφρόδιχτων, όμως, συνεχίζουν να σκορπίζουν τον θάνατο στη Μεσόγειο.
4 δισ. δολάρια κερδίζει η πειρατική αλιεία κάθε χρόνο εις βάρος φτωχών κρατών.
300 εκατομμύρια δολάρια στερείται κάθε χρόνο η Σομαλία από τους πειρατές.
12.000 τόνοι ερυθρού τόνου, 37% περισσότερο από το επιτρεπόμενο όριο, αλιεύονται παράνομα στη Μεσόγειο και τον Ανατολικό Ατλαντικό.Η ανεξέλεγκτη εκμετάλλευση της θάλασσας πρέπει να σταματήσει. Η Greenpeace ζητά από τις κυβερνήσεις των κρατών να προχωρήσουν αμέσως στην προστασία των ωκεανών του πλανήτη μέσα από τη δημιουργία ενός δικτύου θαλάσσιων καταφυγίων. Ο καθορισμός των θαλάσσιων καταφυγίων είναι ένα απαραίτητο βήμα για πλούσιες και υγιείς θάλασσες.

Ψάρια - εισβολείς από την Ερυθρά Θάλασσα

"Alien" εισβάλλουν στην Ανατολική Μεσόγειο. Πρόκειται για θαλάσσια είδη μετανάστες που ήρθαν για να μείνουν. Με τις αρνητικές και θετικές επιπτώσεις που αυτή η αποδημία μπορεί να επιφέρει στη βιοποικιλότητα της Μεσογείου
Τροπικά ψάρια μετανάστες, τα οποία πέρασαν στη Μεσόγειο Θάλασσα από τη διώρυγα του Σουέζ τις τελευταίες δεκαετίες, έχουν εδραιώσει την παρουσία τους στη θαλάσσια λεκάνη, προκαλώντας κάποια από αυτά και πονοκέφαλο στους ντόπιους ψαράδες, αλλά και πολλά ερωτηματικά στους επιστήμονες, οι οποίοι τα μελετούν. Η Κύπρος, ως νησί της Μεσογείου, δεν αποτελεί εξαίρεση στην προτίμηση των λεσσεψιανών μεταναστών, όπως ονομάζονται τα ψάρια αυτά. Υπάρχουν ξενικά είδη που διείσδυσαν στη Μεσόγειο εδώ και πολλά χρόνια. Για παράδειγμα, οι αναφορές για την είσοδο της προσφυγούλας (άλλως κουρκούνα ή γερμανός) στη Μεσόγειο χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1920. Ας σημειωθεί ότι οι λεσσεψιανοί μετανάστες πήραν το όνομά τους από τον Φερδινάνδο ντε Λεσσέψ, ο οποίος ανέλαβε τη διάνοιξη της διώρυγας του Σουέζ (η οποία λειτούργησε το 1869).

Οι αριθμοί

Μέχρι το 2000 υπήρχαν αναφορές για πάνω από 300 είδη, τα οποία εισήλθαν από την Ερυθρά Θάλασσα (μαλάκια, ψάρια, καρκινοειδή, πολύχαιτοι, φύκη). Τα λεσσεψιανά είδη εισέρχονται στη Μεσόγειο πέραν από το φυσικό τρόπο, μέσω της διώρυγας του Σουέζ και με εισαγωγή από τον άνθρωπο (μεταφορά με πλοία, διαφυγή από ενυδρεία κτλ). Οι κλιματικές αλλαγές επηρεάζουν την εξάπλωση των ειδών αυτών, και την ικανότητά τους να προσαρμοστούν στο νέο περιβάλλον τους, τη Μεσόγειο. Πάντως, ορισμένα είδη μπορεί να ευνοηθούν από την αλλαγή του κλίματος (αύξηση της θερμοκρασίας του νερού, αύξηση αλατότητας κτλ). Επιστήμονες αναφέρουν ότι η αύξηση της εισόδου των μεταναστών ψαριών μπορεί να ευνοείται από την αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών.

Τα προβλήματα.

Η εισβολή ξενικών ειδών θεωρείται βασική αιτία για τη μείωση της βιοποικιλότητας στο θαλάσσιο οικοσύστημα. Ορισμένοι εισβολείς ανταγωνίζονται ή αποτελούν θηρευτές αυτόχθονων ειδών, με αποτέλεσμα να ανατρέπεται η ισορροπία του οικοσυστήματος και σε μερικές περιπτώσεις αυτόχθονα είδη να αντικαθίστανται από ξενικά. Υπάρχουν ξενικά είδη με εμπορική αξία (όπως η προσφυγούλα/κουρκούνα), άλλα που είναι τοξικά (όπως είδη του λαγοκέφαλου), καθώς και άλλα που δεν φαίνεται να προκαλούν επιπτώσεις στο νέο τους περιβάλλον. Οι Υγειονομικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Υγείας, καθώς και οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και το Τμήμα Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών του Υπουργείου Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος, ενημερώνουν το κοινό σε περίπτωση που υπάρχουν τοξικά είδη, επικίνδυνα για την υγεία του ανθρώπου.

"Μας παίρνουν τη ζήση μας"

Οποιαδήποτε μεταβολή στη βιοποικιλότητα και τις τροφικές σχέσεις των ειδών στο οικοσύστημα (ανταγωνισμός, θήρευση) επηρεάζει τον ψαρά είτε στη σύνθεση των ειδών, είτε στην ποσότητα ψαριών που αλιεύει. Στην Κύπρο πληθαίνουν οι καταγγελίες από ψαράδες για καταστροφή δικτύων από το τοξικό ψάρι λαγοκέφαλος. Από την άλλη, οι ψαράδες εκμεταλλεύονται εμπορικά την προσφυγούλα, η οποία έχει εξαπλωθεί εδώ και δεκαετίες στη θαλάσσια περιοχή μας. Στις θάλασσες της Πάφου και ιδιαίτερα της Πόλης Χρυσοχούς έχει κάνει την εμφάνισή του το τοξικό ψάρι, εισβολέας από την Ερυθρά Θάλασσα, με την κοινή ονομασία λαγοκέφαλος, το οποίο πλέον αναπαράγεται και στη Μεσόγειο. Το ψάρι, που μπορεί να φτάσει έως και 85 εκατοστά περίπου σε μήκος, έγινε φόβος και τρόμος για τους ψαράδες, οι οποίοι δηλώνουν αγανακτισμένοι καθώς δεν τους έχει αφήσει σώο παραγάδι, ενώ συχνά καταστρέφει και τα δίχτυά τους. Σύμφωνα με τον επαγγελματία ψαρά, αντιπρόεδρο της Παγκύπριας Επιτροπής Ψαράδων, Κώστα Λεωνίδου, το πρόβλημα διογκώνεται συνεχώς και οι λαγοκέφαλοι εμφανίζονται παντού στην περιοχή, ακόμη και μέσα στο λιμάνι σε τεράστιες ποσότητες. "Παλιά μας κατέστρεφε μόνο τα παραγάδια", μας είπε ο κ. Λεωνίδου. "Όσο περνάει ο καιρός όμως όχι μόνο αυξάνεται και πληθύνεται, αλλά έρχεται όλο και πιο έξω και μας τρώει τα δίχτυα και τα σχοινιά που τα κρατούν, με αποτέλεσμα να τα καταστρέφει". Ο κ. Λεωνίδου τόνισε ότι οι ζημιές στα δίχτυα είναι τεράστιες και ευελπιστεί το κράτος μέσω ειδικής χορηγίας που τους υποσχέθηκε να καλύψει τουλάχιστον ένα μέρος της ζημιάς.

Δόντια λαγού

Γνώστης του θέματος και πρόθυμος να μιλήσει γι' αυτό το σημαντικό θέμα στα Μέσα είναι ο κ. Ανδρέας Δημητρόπουλος, τέως διευθυντής του Τμήματος Αλιείας. "Το εν λόγω ψάρι δεν είναι εμπορεύσιμο και δεν έχει καμιά χρήση, γνωστή τουλάχιστον. Φαίνεται να καταναλώνει καβούρια, γαρίδες, σουπιές και μικρά ψαράκια", μας εξήγησε. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε, οι ψαράδες πλέον αναγνωρίζουν το συγκεκριμένο είδος ψαριού και έχουν σταματήσει να το καταναλώνουν.Το συγκεκριμένο είδος ψαριού είναι της οικογένειας Tetraοdontidae, κοινώς γνωστό και ως λαγοκέφαλος ή κουνέλι (Lagocephalus sp.) εξαιτίας των μπροστινών του δοντιών που μοιάζουν με αυτά του κουνελιού.Στη Μεσόγειο φαίνεται να "μετανάστευσε" γύρω στο 1950, ωστόσο, στην Κύπρο έχει εμφανιστεί τα τελευταία χρόνια. Η κατανάλωση του ψαριού αυτού και ειδικότερα της τετροδοτοξίνης που υπάρχει στο σώμα του επηρεάζει το νευρικό σύστημα του ανθρώπου και μπορεί να επιφέρει ακόμα και το θάνατο από πνευμονική ανεπάρκεια. Η ποσότητα τετροδοτοξίνης που βρίσκεται στο ψάρι αυτό ποικίλλει και εξαρτάται από την εποχή του έτους και την περιοχή αλίευσής του. Δεν υπάρχει αντίδοτο στην τετροδοτοξίνη.Το Τμήμα Αλιείας έχει ενημερώσει την αλιευτική κοινότητα για το εν λόγω ψάρι και έχει ήδη προειδοποιήσει να μη διοχετεύεται στην αγορά.
Πηγή: Εφημερίδα ΠΟΛΙΤΗΣ - Κύπρου

5 Ιουνίου: Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος

Η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου και αποτελεί το κύριο όχημα του ΟΗΕ από το 1972 για την ενημέρωση του παγκόσμιου κοινού για τα περιβαλλοντικά προβλήματα.
Θέμα της φετεινής ημέρας (2008) «Διοξείδιο του Ανθρακα. Διώξτε την συνήθεια. Γιά μια οικονομία με χαμηλό διοξείδιο του άνθρακα». Τιμώμενη πόλη η πρωτεύουσα της Νέας Ζηλανδίας Ουέλιγκτον, μια από τις πρώτες χώρες που έχει επιτύχει να τιθασεύσει τους εκπεμπόμενους ρύπους και με την διαχείρηση των δασών της να επιτυγχάνει την μείωση των αερίων, που συμβάλλουν στο φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Σχετικοί Δικτυακοί Τόποι:
United Nations Environment Programme
Greenpeace
World Wildlife Fund (WWF)

23 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα Χελώνας

Η Παγκόσμια Ημέρα Χελώνας γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 23 Μαΐου. Είναι μία εκδήλωση που ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και αποκτά χρόνο με το χρόνο παγκόσμιο ενδιαφέρον, καθώς η χελώνα αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες και απειλείται με εξαφάνιση.

Στην Ελλάδα, τα φώτα της δημοσιότητας τραβούν οι θαλάσσιες χελώνες «Καρέτα-Καρέτα». Στη χώρα μας ωοτοκεί ο μεγαλύτερος πληθυσμός της Μεσογείου και βρίσκεται υπό την απειλή της ανθρώπινης δραστηριότητας.
Την προστασία των θαλάσσιων χελωνών στην Ελλάδα έχει αναλάβει εδώ και 25 χρόνια η μη κυβερνητική οργάνωση «Αρχέλων». Με τους εθελοντές της απ' όλο τον κόσμο, οργανώνει προγράμματα στις σημαντικότερες παραλίες ωοτοκίας των χελωνών (Ζάκυνθο, Πελοπόννησο, Κρήτη), με σκοπό τη μελέτη και προστασία τους.
Η οργάνωση διατηρεί από το 1994 «νοσοκομείο» θαλάσσιων χελωνών στη Γλυφάδα (3η Μαρίνα Γλυφάδας, πίσω από τη στάση του ΤΡΑΜ «Παλαιό Δημαρχείο») για την περίθαλψη και την επανένταξή τους στο φυσικό τους περιβάλλον. Το Κέντρο είναι ανοιχτό για το κοινό τα Σαββατοκύριακα από τις 11 π.μ. έως τις 6 μ.μ.

Σχετικοί Δικτυακοί Τόποι: Σύλλογος για την Προστασία της Θαλάσσιας Χελώνας «Αρχέλων»

Συρρικνώνεται η άγρια πανίδα

Μαύρα» τα τελευταία στοιχεία στο υπό έκδοση Κόκκινο Βιβλίο για τη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα. Απειλούμενα το 27,27% των αμφίβιων και το 18,75% των ερπετών. Κινδυνεύουν 62 είδη πουλιών
Με τη δραματική διαπίστωση ότι η παγκόσμια βιοποικιλότητα έχει μειωθεί κατά 30% από το 1970 μέχρι τις μέρες μας γιορτάζεται σήμερα η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας. Η ημέρα των οικοσυστημάτων και των βιολογικών ειδών που σχηματίστηκαν στη Γη έπειτα από διεργασίες εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών.
Σύμφωνα με στοιχεία που περιλαμβάνονται στο υπό έκδοση Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων ειδών της Ελλάδας και τα οποία δημοσιεύει σήμερα το «Εθνος», η χώρα μας δεν μένει αλώβητη από αυτή την πραγματικότητα.
Το τελευταίο Κόκκινο Βιβλίο για την Ελλάδα εξεδόθη το 1992 και σύμφωνα με τα πρώτα δεδομένα, το ποσοστό των απειλούμενων ειδών στη χώρα μας έχει αυξηθεί. Παράλληλα, συρρίκνωση εμφανίζεται τόσο στον αριθμό του πληθυσμού τους όσο και στις περιοχές εξάπλωσης των ειδών.
Ενδεικτικό είναι πως το 27,27% των αμφιβίων που ζουν στην ελληνική επικράτεια χαρακτηρίζονται σήμερα ως απειλούμενα, με τη σαλαμάνδρα της Καρπάθου να αναφέρεται ως «τρωτό» είδος, ενώ τα απειλούμενα ερπετά ανέρχονται στο 18,75% του συνόλου.
Ανάμεσά τους η οχιά της Μήλου, οι θαλάσσιες χελώνες και ο χαμαιλέοντας, ενώ, όπως επισημαίνει ο κ. Θάνος Καστρίτης, υπεύθυνος Προστατευόμενων Ειδών της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας, συνολικά 62 είδη πουλιών που εντοπίζονται στην Ελλάδα θεωρούνται κρισίμως κινδυνεύοντα και άλλα 16 σχεδόν απειλούμενα. Τα μισά εξ αυτών, όπως εξηγεί ο ίδιος, είναι πουλιά υγροτόπων, ενώ το 30% συμπεριλαμβάνει αρπακτικά πτηνά.
«Για ορισμένα είδη πουλιών το καθεστώς διατήρησής τους έχει χειροτερεύσει», συμπληρώνει ο κ. Καστρίτης, «με 15 είδη να εντάσσονται πια σε υψηλότερη κατηγορία κινδύνου, ενώ άλλες περιπτώσεις, όπως δύο είδη πελεκάνων και η Λαγγόνα, έχουν αλλάξει κατηγορία προς το καλύτερο».
Στα τέλη Απριλίου πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας διήμερο συνέδριο για τη βιοποικιλότητα, το οποίο διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή με τη συμμετοχή 230 εκπροσώπων και επιστημόνων από τη «γηραιά ήπειρο».
Στο συνέδριο τονίστηκε, όπως ήταν αναμενόμενο, η ανάγκη για την προστασία της βιοποικιλότητας, ανάγκη επιτακτική για τη χώρα μας, στην οποία, εκτός των άλλων, συγκεντρώνονται και παγκοσμίως απειλούμενα είδη, που ζουν κατά κύριο λόγο στην ελληνική φύση...
ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΒΙΒΛΙΟ «Εργαλείο» για τα απειλούμενα είδη
Το Κόκκινο Βιβλίο αποτελεί ένα εργαλείο για τον εντοπισμό των απειλούμενων ειδών στον πλανήτη. Εκδίδεται περισσότερο από 4 δεκαετίες από την International Union for Conservation of Nature.
Το 1992 η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία και η Ζωολογική Εταιρεία προχώρησαν στην έκδοση του Κόκκινου Βιβλίου για την Ελλάδα. Η νέα έκδοση θα είναι το αποτέλεσμα της συνεργασίας των δύο παραπάνω φορέων, της Ελληνικής Ερπετολογικής Εταιρείας, του Ινστιτούτου Σπηλαιολογικών Ερευνών και ανεξάρτητων επιστημόνων, Πανεπιστημίων και ΜΚΟ. Τον συντονισμό του έργου έχει αναλάβει η WWF Ελλάς.

Πηγή: Έφημερίδα ΕΘΝΟΣ

«Φωλιές» ψαριών στον βυθό για να σωθούν τα αποθέματα

Ο καθορισμός επιλεγμένων περιοχών, στις οποίες θα απαγορεύεται το ψάρεμα και θα λειτουργούν ως φυσικά ιχθυοτροφεία, θα εμπλουτίσει τα αλιευτικά αποθέματα, λένε οι ερευνητές
Στο «φως» έρχονται τα «μυστικά» του βυθού στα νησιά των Κυκλάδων.
Τα είδη των ψαριών που παλαιότερα έπεφταν συχνά στα δίχτυα των ψαράδων και πλέον κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, ο άγνωστος «εισβολέας» των βυθών και οι παρεμβάσεις που απαιτούνται για να σωθούν οι πληθυσμοί των ψαριών αποτυπώνονται σε μια μεγάλη επιστημονική έρευνα, που γίνεται για πρώτη φορά, σε επίπεδο νομού, στην Ελλάδα.
Υστερα από αναρίθμητες μετρήσεις και υπολογισμούς, οι ερευνητές τονίζουν την ανάγκη για την άμεση λήψη μέτρων ώστε να σωθούν τα αποθέματα ψαριών στον βυθό των Κυκλάδων
Οι ερευνητές προχωρούν εδώ και δύο χρόνια βήμα βήμα. Εξέτασαν τον βυθό σε 295 «σταθμούς», σε 31 μικρά και μεγάλα νησιά του συμπλέγματος των Κυκλάδων, στο κεντρικό Αιγαίο, «πήραν» πάνω από 3.000 υποβρύχιες φωτογραφίες, μίλησαν με παράκτιους αλιείς και έκαναν αναρίθμητες μετρήσεις και υπολογισμούς
Τα συμπεράσματά τους «παγώνουν». Η ανάγκη για λήψη μέτρων είναι άμεση.
«Η κατάσταση του βυθού, όπως την βρήκαμε, είναι πάρα πολύ άσχημη όσον αφορά τα ιχθυαποθέματα», λέει στο «Εθνος» ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Γιώργος Κόκκορης, επιστημονικός υπεύθυνος της έρευνας, που διενεργείται με χρηματοδότηση της Νομαρχίας Κυκλάδων.
Στο πλαίσιο του προγράμματος διενεργείται και η διδακτορική διατριβή της κ. Συλβαίν Γιακουμή, που συνέταξε και έκθεση, η οποία διανεμήθηκε, την περασμένη εβδομάδα, στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Κυκλάδων, όπου ο κ. Κόκκορης έκανε αναλυτική παρουσίαση των συμπερασμάτων της έρευνας.
Σύσσωμο το Νομαρχιακό Συμβούλιο αποφάσισε, μεταξύ άλλων, μετά την ολοκλήρωση της μελέτης να ξεκινήσει διάλογος με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς για να καθοριστεί ένα δίκτυο θαλάσσιων αποθεμάτων στις Κυκλάδες.
Οπως εξηγεί ο κ. Κόκκορης, θα πρέπει σε κάθε νησί να καθοριστούν κάποιες επιλεγμένες, μικρές περιοχές, που θα απαγορευτεί πλήρως το ψάρεμα και γι αυτό απαιτείται να υπάρξει συναίνεση όλων των εμπλεκομένων, ώστε να λειτουργούν ως φυσικά ιχθυοτροφεία.
Δηλαδή, να μπορούν οι πληθυσμοί των ψαριών να καταφεύγουν εκεί, ν αναπαράγονται και να μεγαλώνουν με ασφάλεια και στη συνέχεια να βγαίνουν έξω και να εμπλουτίζουν τα αλιευτικά αποθέματα.
Για την ολοκλήρωση της έρευνας απομένει να γίνει φέτος το καλοκαίρι μελέτη του βυθού στη Μύκονο και στα κοντινά της μικρά νησιά, Ρήνεια και Δήλο. Εκτός του κ. Κόκκορη και της κ. Γιακουμή, την ερευνητική ομάδα αποτελούν οι Μαρία Σίμη, Αλέξανδρος Πανταζής, Ισιδώρα Βλάχου, Αλεξάνδρα Σπυροπούλου και ο κ. Αντόνιο Γκόμεζ.
Ομως, η μέχρι τώρα εικόνα για το κεντρικό Αιγαίο δεν είναι καλή.
Αν και δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για να ξέρουν οι ερευνητές ποια ακριβώς είδη έχουν μειωθεί, από τις συνεντεύξεις αλιέων φαίνεται ότι πλέον δεν ψαρεύονται τόσο συχνά όσο παλαιότερα συνολικά 34 είδη ψαριών, κυρίως το σκαθάρι, η γόπα, ο κολιός, το λυθρίνι κ.ά.
«Αναμέναμε να υπάρχει μεγάλη βιομάζα σε βραχώδη βυθό και λιγότερη σε αμμώδη. Ομως, διαπιστώνουμε ότι δεν υπάρχει διαφοροποίηση, και αυτό είναι άσχημο», μας λέει ο κ. Κόκκορης.
Από τις υποθαλάσσιες έρευνες διαπιστώνεται και η ύπαρξη ενός «εισβολέα», που έφτασε μέσω της διώρυγας του Σουέζ, του «γερμανού», όπως αποκαλούν οι ψαράδες το συγκεκριμένο είδος.
Ακόμα, καταγράφτηκαν στην περιοχή 55 διαφορετικά είδη ψαριών και 5 «οικογένειες», αλλά οι υπολογισμοί που έγιναν σε σύγκριση με την προστατευόμενη περιοχή των νήσων Μέντες, στην Ισπανία, ήταν απογοητευτική. «Η διαπίστωση των αλιέων ότι οι θάλασσες έχουν αδειάσει δεν είναι υπερβολή», αναφέρεται στην έκθεση που διανεμήθηκε στο νομαρχιακό συμβούλιο Κυκλάδων, που συνεδρίασε στα Κουφονήσια.
Ο κ. Παναγιώτης Βούρος, από το τμήμα Περιβάλλοντος της Νομαρχίας Κυκλάδων, το οποίο μαζί με τη Διεύθυνση Αλιείας παρακολουθούν το θέμα, μας εξήγησε ότι «η έρευνα αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο για τις Κυκλάδες, για να ληφθούν μέτρα, που άλλωστε επιβάλλονται από την ευρωπαϊκή νομοθεσία».
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου μας εξήγησε ότι η προτεινόμενη μέθοδος έχει λειτουργήσει με επιτυχία στην Ισπανία και στην Αυστραλία και γι αυτό η έρευνα γίνεται σε συνεργασία με επιστήμονες των δύο χωρών.
"Ενας... «γερμανός» απειλεί τον ντόπιο πληθυσμό ψαριών
Ενας «εισβολέας» έχει εγκατασταθεί στον βυθό των Κυκλάδων. Είναι ένα ψάρι, με μέγιστο μήκος τα 30 εκατοστά, που οι ψαράδες ονομάζουν «γερμανό» (Siganus Luridus), ενώ λέγεται και «αγριοσάλπα».
«Δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε πότε ακριβώς έκανε την εμφάνισή του στις Κυκλάδες. Ομως, παλαιότερα δεν υπήρχε, και τώρα διαπιστώνουμε ότι η βιομάζα του αντιστοιχεί στο 37% της βιομάζας των ψαριών, που τρέφονται με φύκια», μας λέει ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γιώργος Κόκκορης.
Ο ίδιος εξηγεί ότι ο «γερμανός» είναι από τα περίπου 40 είδη ψαριών που προέρχονται από την Ερυθρά Θάλασσα ή και τον Ινδικό ωκεανό και μέσω της διώρυγας του Σουέζ έχουν εγκατασταθεί και αναπαράγονται στη Μεσόγειο.
Πάντως, μέχρι τώρα ο «γερμανός» δεν αλιεύεται ή και, εάν πιαστεί από κάποιον ψαρά, συνήθως αυτός το πετάει στη θάλασσα, ενώ, όπως λέει ο κ. Κόκκορης, δεν έχει φτάσει ακόμα αυτό το είδος στο βόρειο Αιγαίο, στα νερά της Λέσβου.
Οπως λέει ο καθηγητής, η παρουσία του «εισβολέα» στις Κυκλάδες έχει οπωσδήποτε επιπτώσεις στον «ντόπιο» πληθυσμό ψαριών, πράγμα, όμως, που απαιτείται να διερευνηθεί περαιτέρω.
Σπάνια στα δίχτυα των ψαράδων 34 είδη ψαριών που κάποτε ήταν άφθονα
«Δυσεύρετα» είδη τείνουν να γίνουν για τους ερασιτέχνες και επαγγελματίες ψαράδες που ρίχνουν δίχτυα στα νερά των Κυκλάδων το σκαθάρι, η γόπα, ο κολιός και το λυθρίνι.
Αυτό διαπιστώνουν οι ίδιοι οι ψαράδες της περιοχής απαντώντας σε ερωτήσεις που τους έγιναν στο πλαίσιο της έρευνας για τον σχεδιασμό δικτύου θαλασσίων αποθεμάτων στις Κυκλάδες, που πραγματοποιείται με επιστημονικό υπεύθυνο τον επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Επιστημών της Θάλασσας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, Γιώργου Κόκκορη, με τη συνεργασία της Συλβαίν Γιακουμή.
Στο πλαίσιο της έρευνας ρωτήθηκαν 144 παράκτιοι αλιείς από νησιά των Κυκλάδων, από τους οποίους το 98% έχει παρατηρήσει μείωση στα ιχθυαποθέματα και μόνο το 2% θεωρεί ότι παραμένουν σταθερά.
Οι ερευνητές κατέφυγαν στη μέθοδο των συνεντεύξεων με παράκτιους αλιείς, δεδομένου ότι στη χώρα μας δεν υπάρχουν συγκριτικά στοιχεία για να εξαχθούν ασφαλή επιστημονικά συμπεράσματα για το ποια είδη ψαριών έχουν χαθεί.
Ωστόσο, μιλώντας κατά μέσο όρο με 7 ψαράδες από κάθε νησί, ηλικίας από 27 μέχρι και 91 ετών, με μέγεθος σκαφών που κυμαίνεται από 4,7 μέχρι 16,2 μέτρα, αποκτάς μια ασφαλή εικόνα, αφού καταγράφτηκαν 34 είδη ψαριών, που ενώ κάποτε ήταν άφθονα σήμερα σπάνια πιάνονται.
Επειδή οι απαντήσεις ήταν αυθόρμητες, οι περισσότερες (40,6%) αφορούσαν την «εξαφάνιση» του αστακού και ακολουθούν όπως φαίνεται και στον Πίνακα 1 διάφορα είδη ψαριών, όπως το σκαθάρι (35%), η γόπα (23%), ο κολιός (19%), το λυθρίνι (13%) κ.ο.κ.
Οι ίδιοι απαντώντας επίσης αυθόρμητα επεσήμαναν, μεταξύ άλλων, ως πιθανές αιτίες για τη μείωση των αποθεμάτων τις εξής:
Η υπεραλίευση (67%), η ανεμότρατα (52%), το γρι γρι (26%), τα σύγχρονα τεχνολογικά μέσα αλιείας (17%), η χρήση δυναμίτη (15%), η ρύπανση από ξηρά (14%) κ.ά.
Οι ίδιοι προτείνοντας λύσεις για να βελτιωθεί η κατάσταση επιλέγουν την εφαρμογή της νομοθεσίας και αύξησης της αστυνόμευσης, να σταματήσουν τη δραστηριότητά τους οι ανεμότρατες κ.ο.κ.
Ομως, το σημαντικό είναι ότι το 72% των ερωτηθέντων απάντησε θετικά στη δημιουργία ενός θαλάσσιου καταφυγίου (αποθέματος) στην περιοχής τους από τους οποίους το 37% είναι υπέρ μιας τέτοιας πρότασης εφόσον η διάρκειά της περιοριστεί από 1 έως 5 χρόνια.

Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

22 Μαΐου: Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας

Η Παγκόσμια Ημέρα Βιοποικιλότητας εορτάζεται κάθε χρόνο στις 22 Μαΐου. Καθιερώθηκε το 1993 από τα Ηνωμένα Έθνη για την καλύτερη κατανόηση και ευαισθητοποίηση σε θέματα βιοποικιλότητας. Η ποικιλία των ζωικών και φυτικών ειδών είναι ουσιαστικής σημασίας για την ανθρώπινη ύπαρξη και διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τη βιώσιμη ανάπτυξη και την εξάλειψη της φτώχειας.
Σύμφωνα με εκθέσεις του ΟΗΕ, το 12% του συνόλου των πτηνών του πλανήτη και το 10% των φυτών και των ζώων της Γης απειλούνται με εξαφάνιση, εξαιτίας των ανθρώπινων δραστηριοτήτων και της υποβάθμισης των βιοτόπων. Ο επιστήμονες προειδοποιούν ότι έως το 2050 θα έχει εξαφανιστεί το ένα τρίτο της πανίδας από τη Γη, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών.
Στη χώρα μας απειλούνται με εξαφάνιση η καστανή αρκούδα, η μεσογειακή φώκια, η χελώνα καρέτα - καρέτα, η αγριόγατα, ο γυπαετός, η πέστροφα, ενώ σε κίνδυνο βρίσκονται ο λύκος, το τσακάλι, ο ασβός, το ζαρκάδι και το ελάφι.

Η φώκια monachus - monachus

Τα απειλούμενα ζώα στην Ελλάδα απασχόλησαν τους μαθητές του Σχολείου που γνώρισαν τις ιδιαιτερότητες τους και τους κινδύνους που τα απειλούν με εξαφάνιση. Η φώκια monachus - monachus που προστατεύεται στο πάρκο των Βόρειων Σποράδων έδωσε την ευκαιρία για να αναπτυχθεί ένα περιβαλλοντικό πρόγραμμα που στις δράσεις του δημιουργήθηκαν ζωγραφικές αναπαραστάσεις, θεατρικά δρώμενα, μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις. Περισσότερα ... http://www.scribd.com/share/upload/11809872/13f8tj5p41a6nw7k3hpk

Μονοπάτια της Φύσης

Το μονοπάτι Πορταριάς - Χανίων - Ζαγοράς αποτελεί ένα πεδίο περιβαλλοντικών δράσεων που πραγματοποιούνται κάθε χρόνο με συμμετοχή και γονέων. Παρουσιάζουμε τις δράσεις που έγιναν στο μονοπάτι καθώς και το αντίστοιχο υλικό.

Περισσότερα ....

http://www.scribd.com/share/upload/11807101/29uge06gio6kptlr9xbb

Δύσκολοι καιροί για την καφέ αρκούδα

Οι καφέ αρκούδες λιγοστεύουν επικίνδυνα στα βουνά της Πίνδου και της Ροδόπης και ενώ μέχρι πρότινος ήταν το σύμβολο της άγριας φύσης της, τώρα απειλούνται με αφανισμό.
Αλλεπάλληλα είναι τα κρούσματα δηλητηριασμένων καφέ αρκούδων, αλλά και θανατηφόρων ατυχημάτων τους. Τα τελευταία χρόνια πολλές καφέ αρκούδες έχασαν τη ζωή τους σε σύγκρουσή τους με αυτοκίνητα. Κι αυτό γιατί αναπτύχθηκε το οδικό δίκτυο (Εγναντία Οδός) μέσα στα δάση με αποτέλεσμα να μοιάζει ως αναπόφευκτο το αιματηρό τέλος τους.
Η συρρίκνωση του φυσικού περιβάλλοντος, η λαθροθηρία και οι συνεχώς αυξανόμενες απρόοπτες συναντήσεις με τις…καραμπίνες και τα δηλητήρια των ανθρώπων έχουν αφήσει πολύ στενά περιθώρια στις καφέ αρκούδες της Πίνδου για να επιζήσουν.
Το δικαιολογητικό των… καραμπινιέρων και αυτών που τις δηλητηριάζουν ότι «σκοτώνουμε τις καφέ αρκούδες, γιατί κατεβαίνουν σε κατοικημένες περιοχές και οι ίδιες μας οπλίζουν τα χέρια», δεν είναι επαρκής.
Οι αρκούδες αναζητούν τροφή και όπως λένε οι ειδικοί ποτέ δεν επιδιώκουν σύγκρουση με τους ανθρώπους. Μπαίνουν σε κατοικημένες περιοχές σε μια απέλπιδα προσπάθεια να βρουν τροφή.
Οι καφέ αρκούδες όταν διαφυλασσόταν η φυσική ισορροπία δεν έτρωγαν πρόβατα και κότες, αφού τρέφονταν από τα άγρια οπωροφόρα. Στο πλαίσιο αυτό οικολογικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις οργανώνουν στην Πίνδο λειμώνες ή φυτεύουν οπωροφόρα δένδρα, ώστε να μπορούν οι καφέ αρκούδες να μένουν ζωντανές στον χώρο τους.
Ο «Αρκτούρος», η "Καλλιστώ" και άλλες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις δραστηριοποιούνται για την σωτηρία των καφέ αρκούδων της Πίνδου. Προωθούν την αντίληψη ότι οι καφέ αρκούδες χρειάζεται να ζουν σ’ ένα αδιατάρακτο περιβάλλον.
Γενικά επιδιώκουν την διαφύλαξη των φυσικών πόρων και επιχειρούν την καθιέρωση πρακτικών αειφορικής διαχείρισή τους.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι καφέ αρκούδες σ’ ολόκληρη την Ελλάδα υπολογίζονται στις 150 και ζουν σε δύο αποκομμένους πληθυσμούς στην Πίνδο και στην Ροδόπη.

Ενδεικτικά στο πρώτο πεντάμηνο του 2009 δημοσιεύθηκαν τα παρακάτω για θανάτους καφέ αρκούδων. Άραγε πόσα άλλα αποσιωπήθηκαν; (Τα δημοσιεύματα είναι από την Εφημερίδα ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ)

Ασυνείδητοι σκότωσαν καφέ αρκούδα (Ξάνθη) (19/1/2009)
Κυνηγούσαν αγριογούρουνα, αλλά πυροβόλησαν και σκότωσαν μια μικρή καφετιά αρκούδα. Το περιστατικό έγινε πριν από μερικές ημέρες στην ορεινή περιοχή της Ξάνθης.
Οι ασυνείδητοι κυνηγοί φαίνεται ότι αιφνιδιάστηκαν όταν είδαν να κινείται το θήραμα μέσα στους θάμνους και το πυροβόλησαν. Δεν ήταν όμως αγριογούρουνο, αλλά μια μικρή καφετιά αρκούδα, που άγνμωστο γιατί δεν είχε πέσει σε χειμερία νάρκη ή ξύπνησε από το θόρυβο. Μετά την εξέλιξη αυτή οι κυνηγοί παράτησαν στην περιοχή το νεκρό ζώο και εξαφανίστηκαν, για να αποφύγουν τις συνέπειες, καθώς η καφέ αρκούδα προστατεπύεται αυστηρά από τη νομοθεσία. Οι δασικές αρχές της Ξάνθης διενεργούν έρευνα για τον εντοπισμό του δράστη, ενώ μερίμνησαν για την ταφή του ζώου στην περιοχή.

Πυροβόλησαν νεαρή αρκούδα στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου
Αγνωστοι σκότωσαν αρκούδα μέσα στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου στην περιοχή του Μετσόβου. (10/3/2009)
Μια περιοχή όπου -θεωρητικά- το είδος βρίσκεται υπό ενισχυμένο καθεστώς προστασίας λόγω του πάρκου. Το ζώο έφερε διαμπερές (λαιμό-θώρακα) θανατηφόρο τραύμα από πυροβόλο όπλο. Βρέθηκε νεκρό κοντά σε μια ρεματιά και όχι πολύ μακριά από σημείο όπου βρίσκονται μόνιμες στάνες. Σύμφωνα με ανακοίνωση της περιβαλλοντικής οργάνωσης «Καλλιστώ», το γεγονός αυτό εγείρει τις υποψίες των ειδικών πως τα κίνητρα του δράστη ήταν μάλλον οι εποχικές ζημιές που προκαλεί η αρκούδα σε αναζήτηση τροφής.
Πρόκειται για αρσενικό ζώο, νεαρό και ανώριμο άτομο, ηλικίας περίπου τριών ετών και βάρους 70 κιλών. Εξαιρετικά ανησυχητικό χαρακτηρίζουν τα μέλη της οργάνωσης το γεγονός πως τα πέλματα του ζώου ήταν σχεδόν άφθαρτα, γεγονός που δημιουργεί υποψίες και για πιθανότητα βίαιης εκδίωξης του ζώου από τη φωλιά του πριν αυτό ξυπνήσει από τον χειμέριο λήθαργο.
Η οργάνωση ενημερώθηκε για τον εντοπισμό της νεκρής αρκούδας πριν από λίγες μέρες από υπάλληλο του Δασαρχείου Μετσόβου. Το γεγονός προκάλεσε έκπληξη στους επιστήμονες της οργάνωσης, δεδομένου ότι βρισκόμαστε ακόμη στο τέλος της χειμερινής περιόδου και κανείς δεν περίμενε πως θα καταγραφόταν κιόλας το πρώτο περιστατικό παράνομης εξόντωσης αρκούδας και μάλιστα στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου.

Στραγγάλισαν αρκούδα (Ιωάννινα) (14/4/2009)
Άγνωστοι στραγγάλισαν αρκούδα και στη συνέχεια προσπάθησαν να κάψουν και να θάψουν το πτώμα της για να εξαφανίσουν τα ίχνη. Το νέο κρούσμα παράνομης εξόντωσης αρκούδας έγινε στο Κεφαλόβρυσο Ιωαννίνων.
Σύμφωνα με τη περιβαλλοντική οργάνωση «Καλλιστώ», το ζώο πιάστηκε σε συρμάτινη θηλιά, μια παράνομη μέθοδο σύληψης και θανάτωσης αγριογούρουνων. Στο σημείο βρέθηκαν ίχνη, που δηλώνουν ότι η αρκούδα πάλεψε πολύ για να ξεφύγει πριν βρει μαρτυρικό θάνατο. Στην ίδια περιοχή, αναφέρει η οργάνωση, τη προηγούμενη εβδομάδα σημειώθηκε και άλλο κρούσμα παράνομης εξόντωσης αρκούδας, ενώ το νέο περιστατικό είναι το τρίτο κατά σειρά περιστατικό στο νομό Ιωαννίνων σε διάστημα έξι μηνών. Όμως οι αρκούδες απειλούνται και από τη συρρίκνωση του βιοτόπου τους, προσθέτει η οργάνωση. Αναφέρει ότι ακόμη εκκρεμεί η έκδοση της απόφασης του ΣτΕ, σχετικά με την αίτηση ακύρωσης της δημιουργίας λατομείου λήψης αδρανών υλικών στη δασική περιοχή «Φονικά» της ανατολικής Πίνδου, που είχαν καταθέσει οι Πολιτιστικοί Σύλλογοι των δημοτικών διαμερισμάτων Καλλιθέας και Κορυδαλλού. Μια θέση που βρίσκεται όχι μόνο σε σημαντικό δασικό βιότοπο προτεραιότητας αλλά και σε απόσταση αναπνοής από σημείο όπου το χειμώνα φωλιάζουν αρκούδες. Σύμφωνα με την «Καλλιστώ», η κατασκευαστική εταιρεία έχει ξεκινήσει από τον Δεκέμβριο του ‘08 τις εργασίες στην περιοχή και ενώ η απόφαση εκκρεμούσε από τότε. Μέλη της οργάνωσης διαπίστωσαν ότι το μέγεθος της καταστροφής είναι τέτοιο που, ακόμα και μια ακυρωτική απόφαση του ΣτΕ, δε θα μπορεί να αναστρέψει την κατάσταση.

Τρίτη αρκούδα νεκρή σε 10 μέρες (7/5/2009)
Λαιμητόμος για τις αρκούδες η Εγνατία οδός. Τρίτο ζώο σκοτώθηκε χθες, μέσα σε δέκα ημέρες, στην προσπάθειά του να διασχίσει τον δρόμο. Την άμεση λήψη μέτρων ζητούν γι' άλλη μια φορά οι περιβαλλοντικές οργανώσεις «Αρκτούρος» και «Καλλιστώ».
Μια αρσενική αρκούδα βάρους 175 κιλών, ηλικίας 15 ετών, έπεσε θύμα τροχαίου χθες τα ξημερώματα, στο τμήμα Σιάτιστας-Κρυσταλλοπηγής της Εγνατίας Οδού, κοντά στο ρέμα Γκιώνη και μάλιστα σε τμήμα του κλειστού αυτοκινητοδρόμου που πρόσφατα παραδόθηκε στην κυκλοφορία. Αυτή τη φορά ο οδηγός δεν σταμάτησε.
Πριν από δέκα ημέρες, στην ίδια περιοχή, άλλα δύο αρκουδάκια έχασαν τη ζωή τους, γεγονός εξαιρετικά ανησυχητικό για την επιβίωση του είδους στην περιοχή. «Η αυτοψία έδειξε ότι η αρκούδα, στην προσπάθειά της να διασχίσει το οδόστρωμα, πέρασε πάνω από τον προστατευτικό φράκτη, που αποδεικνύεται εντελώς ακατάλληλος να εμποδίσει τη διέλευση ειδών άγριας πανίδας. Κατά μήκος του κάθετου άξονα δεν έχει προβλεφθεί ούτε μία ειδική διάβαση πανίδας», αναφέρει η υπεύθυνη επικοινωνίας του «Αρκτούρου» Βάσω Πετρίδου.
«Καλλιστώ» και «Αρκτούρος» έχουν επανειλημμένα αναδείξει το πρόβλημα της κατάτμησης των βιοτόπων από τους οδικούς άξονες προτείνοντας σαφείς λύσεις. «Η αδιαφορία των υπευθύνων για την τήρηση των κατάλληλων προδιαγραφών του φράχτη μετατρέπει τους μεγάλους κλειστούς αυτοκινητόδρομους σε θανατηφόρα τεχνητά εμπόδια για την άγρια πανίδα και επικίνδυνες τις διαδρομές για τους ίδιους τους οδηγούς», λένε από τις οικολογικές οργανώσεις και ζητούν ειδικές φωτοσημάνσεις και κάμερες για το όριο ταχύτητας και αντικατάσταση του υφιστάμενου φράχτη με άλλο, διεθνών προδιαγραφών.