Ζώα υπό εξαφάνιση: Κόκκινο Ελάφι - Επιβιώνει 12 εκατομμύρια χρόνια, κινδυνεύει τώρα...

Κάποτε ζούσε σε όλη σχεδόν την Eυρώπη και την Ασία. Κατάφερε να επιβιώσει όταν άλλα είδη εξαφανίζονταν. Σήμερα, λόγω των πυρκαγιών, της αποψίλωσης των δασών και της παράνομης θήρας, κινδυνεύει

ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ
ΤΟ ΧΑΪΔΕΥΤΙΚΟ ΤΟΥ: Δον Ζουάν.
ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ: Κινδυνεύον.
ΕΧΟΥΝ ΑΠΟΜΕΙΝΕΙ: Στη Ν. Ζηλανδία, όπως και στην Αυστραλία, έχουν απομείνει μόνο δύο μικρά κοπάδια. Στη Σαρδηνία υπολογίζονται σε 300 άτομα και 160 στο Κασμίρ - και αυτά υπό αυστηρό καθεστώς προστασίας. Στην Ελλάδα, πάλι, ο ακριβής αριθμός τους είναι άγνωστος: πριν από περίπου 15 χρόνια εξαφανίστηκε ολόκληρος ο πληθυσμός της χερσονήσου της Σιθωνίας, ενώ ο αντίστοιχος της Πάρνηθας μάχεται -παρά την ανεξέλεγκτη λαθροθηρία και την πυρκαγιά του 2007- για την επιβίωσή του. Σύμφωνα με κάποιες εκτιμήσεις, ο σημερινός αριθμός τους υπολογίζεται μεταξύ 300 και 500 ζώων.
ΠΡΟΣΔΟΚΩΜΕΝΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ: 10 - 13 χρόνια στη φύση, 20 χρόνια σε αιχμαλωσία.
ΑΠΕΙΛΕΣ: Η λαθροθηρία, η υπερβόσκηση από αγελαία ζώα, οι δασικές φωτιές αλλά και η γενετική του αλλοίωση από τον υβριδισμό του με άλλα υποείδη ελαφιών.
ΕΝΑΣ ΑΚΟΜΗ ΛΟΓΟΣ ΝΑ ΣΩΘΕΙ: Με τα πρώτα ίχνη ζωής του να καταγράφονται εδώ και 12 εκατ. χρόνια, κατάφερε να επιβιώσει όταν πολλά άλλα ζώα δεν μπόρεσαν. Το γεγονός ότι βρίσκεται στη βάση της τροφικής αλυσίδας, καθιστά καθοριστικό το ρόλο του στη διαμόρφωση, διατήρηση και εξέλιξη των οικοσυστημάτων.
Η κυριότερη πατρίδα του ελαφιού είναι οι μύθοι, τα παραμύθια και οι συμβολισμοί που του έχει δώσει ο άνθρωπος. Ωστόσο, από τη θεά Αρτεμη που τα είχε σύμβολό της, μέχρι τον Αγιο Βασίλη, που τα επέλεξε για να σέρνουν το έλκηθρό του, πολλά έχουν αλλάξει. Ο άλλοτε ισχυρός δεσμός του ανθρώπου με το πανέμορφο αυτό ζώο κινδυνεύει σήμερα να χαθεί. Αιτία δεν είναι άλλη από την απειλητική ανθρώπινη παρουσία, που οδηγεί το κόκκινο ελάφι -ένα από τα τρία είδη που συναντώνται στην Ελλάδα- στο να δίνει σήμερα τον πιο κρίσιμο αγώνα για την επιβίωσή του.
Κάτοικος των περισσότερων χωρών της Ευρώπης, των βουνών του Καυκάσου, της Μικράς Ασίας, της δυτικής και κεντρικής Ασίας και μοναδικός άποικος του είδους του μέχρι τα τέλη του 1990 στις χώρες της Αφρικής (Μαρόκο, Τυνησία, Αλγερία), έχει καταλήξει να εκτρέφεται σήμερα σε φάρμες (Ν. Ζηλανδία, Αργεντινή, Κίνα, Αυστραλία, Αμερική κ.ά.). Και αυτό εξαιτίας της νοστιμιάς και της υψηλής διατροφικής αξίας του κρέατός του, που είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες. Αυτός όμως δεν είναι και ο μοναδικός λόγος για τον οποίο κινδυνεύει. Τα κέρατά του στολίζουν, εν είδει διακόσμησης, πολλά σαλόνια ή χρησιμοποιούνται για την παρασκευή φαρμάκων (κυρίως ολιστικών).
Το μεγαλύτερο μη οικόσιτο θηλαστικό
Το κόκκινο ελάφι, από τα μεγαλύτερα του είδους σε μέγεθος, προτιμά τα δάση το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι επιλέγει μεγαλύτερο υψόμετρο όπου η τροφή αφθονεί. Είναι μηρυκαστικό (τρέφεται με κλαδιά και φύλλα δέντρων όσο και με διάφορες πόες) και σε κάθε οπλή έχει τον ίδιο αριθμό δακτύλων, όπως οι καμήλες, οι κατσίκες και τα βοοειδή. Το αρσενικό φτάνει τα 2,30 μ. σε μήκος, τα 240 κιλά σε βάρος και το 1,05 - 1,20 μ. σε ύψος, ενώ το θηλυκό δεν ξεπερνά τα 2,10 μ., με μέγιστο βάρος τα 170 κιλά. Το αρσενικό δεν θεωρείται ιδιαίτερα πιστό, μια και σε κάθε ενήλικο αναλογούν 8 - 10 θηλυκά - εξ ου και ο χαρακτηρισμός Δον Ζουάν ή Σουλτάνος, που του αποδίδεται!
Η απόλυτη στιγμή εγρήγορσής του, νωρίς την αυγή ή το δειλινό, συμπίπτει με την «ώρα μουγκρίσματος» - που είναι και το κάλεσμα για τη συγκέντρωση του εκάστοτε χαρεμιού. Με την ίδια κραυγή, αλλά και πραγματοποιώντας παράλληλους βηματισμούς, εκφοβίζει τους αντιπάλους του, διεκδικώντας το δικαίωμα στην αναπαραγωγή, η οποία αρχίζει κάθε Αύγουστο και σταματάει το χειμώνα. Το κάθε αρσενικό οριοθετεί μια περιοχή ως δική του επικράτεια και αρχίζει το επίμονο φλερτ. Μετά από τουλάχιστον 12 ερωτικές επαφές, η ελαφίνα μένει έγκυος και κυοφορεί για περίπου 8 - 9 μήνες. Γεννάει συνήθως ένα μωρό με άσπρες βούλες, τις οποίες χάνει μόλις μεγαλώσει. Το μικρό ενσωματώνεται στο κοπάδι δύο εβδομάδες μετά τη γέννησή του, απογαλακτίζεται ύστερα από δύο μήνες ενώ μένει κοντά στη μητέρα του για περίπου έναν χρόνο.
Η γρηγοράδα του κόκκινου ελαφιού, η ευλυγισία, η χάρη και η ομορφιά του, το υγρό του βλέμμα, σε συνδυασμό με μια ήρεμη δύναμη που αποπνέει, προκαλούν το θαυμασμό του ανθρώπου. Που συνεχίζει, πάραυτα, να το κυνηγά...
ΔΥΟ - ΤΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΞΕΡΕΤΕ
•   Σε όλο τον κόσμο υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 45 είδη ελαφιών, ένα εκ των οποίων είναι το κόκκινο ελάφι ή «έλαφος η ευγενής» (Cervus elaphus).
•   Το τρίχωμά του αντί να είναι κόκκινο, όπως θα περίμενε κανείς, είναι καφεκόκκινο το καλοκαίρι και γκρίζο το χειμώνα.
•   Μόνο τα αρσενικά έχουν κέρατα, τα οποία δημιουργούνται την άνοιξη (αναπτύσσονται καθημερινά έως 2,5 εκ.) και απορρίπτονται, κάθε χρόνο, στο τέλος του χειμώνα. Είναι οστέινα και προστατεύονται από ένα μαλακό αγγειώδες δέρμα γνωστό και ως βελούδο.
•   Είναι κοινωνικό ζώο και ζει σε αγέλες, άλλες για τα αρσενικά και άλλες για τα θηλυκά. Τα αρσενικά, όταν ξεκουράζονται ή τρώνε, τοποθετούν φρουρούς για να προφυλαχθούν από πιθανές επιθέσεις.
•   Μετά το ζευγάρωμα οι θηλυκές σχηματίζουν αγέλες των 50 ατόμων αλλά και «νηπιαγωγεία» για τα νεογέννητα.
•   Εχθροί του είναι οι λύκοι, η καφέ αρκούδα και περιστασιακά ο ευρασιατικός λύγκας, τα αγριογούρουνα και τα σκυλιά.
•   Εχει απεικονιστεί από τον άνθρωπο σε ευρωπαϊκά σπήλαια (ανώτερη Παλαιολιθική εποχή), σε σπήλαια της Σιβηρίας (Νεολιθική εποχή) και στη Σκωτία.
•   Στην Ελλάδα η παρουσία του χρονολογείται από τους ιστορικούς χρόνους μέχρι σήμερα.

Λουλούδια και βότανα: Sambucus nigra elderflowers

Αρωματικό δενδρύλλιο της οικογένειας των Καπριφολιδών (Caprifoliaceae), θεωρείται ότι αποτελεί από μόνο του ένα φαρμακείο της φύσης. Γνωστό με τις ονομασίες σαμπούκος, ζαμπούκος ή κουφοξυλιά, χρησιμοποιείται ευρύτατα ως ομοιοπαθητικό φάρμακο για τη θεραπεία προβλημάτων του αναπνευστικού συστήματος. Οφείλει την ονομασία του στην ελληνική λέξη «σαμβύκη» ή «ιαμβύκη» (Ησύχιος), αιολικός τύπος του «σάνδυξ», που σημαίνει κόκκινο!

Σαμβύκη, ακόμη, λεγόταν ένα γνωστό στον αρχαίο κόσμο μουσικό όργανο, το οποίο προερχόταν από τη Συρία και την Περσία. Οι καρποί τρώγονται ή χρησιμοποιούνται στην παρασκευή γλυκισμάτων, ενώ μόνο σε συνδυασμό με άλλα βότανα χρησιμοποιείται ως αφέψημα.

Λουλούδια και βότανα: Robina pseudoacacia

Φυλλοβόλο δέντρο γρήγορης ανάπτυξης, το οποίο απαντά κυρίως στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη. Ανήκει στην οικογένεια των Χεδρωπών. Το καλοκαίρι έχει ωραία βαθυπράσινα φύλλα και λευκά αρωματικά άνθη. Το μεθυστικό του άρωμα προσελκύει τις μέλισσες, γι' αυτό οι πρώτοι που το καλλιέργησαν ήταν οι μελισσοκόμοι. Επίσης, λόγω της γλυκιάς μυρωδιάς της, η ροβίνια ή ρομπίνια, όπως είναι επίσης γνωστή, χρησιμοποιείται τόσο στην αρωματοποιία όσο και στη ζαχαροπλαστική.

Τηγανητά άνθη ροβίνιας

ΥΛΙΚΑ

•   1 φλιτζάνι αλεύρι
•   1 φλιτζάνι νερό
•   1 φλιτζάνι γάλα
•   2 αυγά
•   άνθη ροβίνιας
•   ζάχαρη άχνη
•   μπράντι
•   λάδι για το τηγάνισμα

ΕΚΤΕΛΕΣΗ

Σε ένα μπολ ρίχνουμε μέσα το αλεύρι, τα αυγά (αφού πρώτα τα έχουμε χτυπήσει), το νερό, το γάλα και ανακατεύουμε. Παράλληλα, πασπαλίζουμε με ζάχαρη άχνη τα άνθη ροβίνιας και τα «μουλιάζουμε» για περίπου 30 λεπτά στο μπράντι. Μόλις περάσει αυτό το διάστημα, τα ρίχνουμε στο κουρκούτι και τα τηγανίζουμε. Μόλις αποκτήσουν χρώμα ανοιχτό καφέ, τα βγάζουμε και τα αφήνουμε επάνω σε απορροφητικό χαρτί κουζίνας για να στραγγίξει το λάδι. Πασπαλίζουμε ζάχαρη άχνη και σερβίρουμε με παγωτό. Για γαρνιτούρα χρησιμοποιούμε φρέσκα άνθη ροβίνιας.

Λουλούδια και βότανα: Hibiscus sabdariffa

Aποτελεί το εθνικό λουλούδι της Χαβάης. Ο λόγος για το φυτό «Ιβίσκος η σαβδαρίφη», γνωστό και ως Roselle, που ανήκει στην οικογένεια των Μαλβιδών (Malvaceae). Τα άνθη του είναι εντυπωσιακά και διαθέτουν πέντε πέταλα, τα οποία συγκρατούνται από ένα υποκαλύκιο. Το φυτό καλλιεργείται εντατικά στην Κίνα, την Ταϊλάνδη και την Ερυθραία, όπου το προτιμούν για την παραγωγή του «καρκαντέ», ενός χωνευτικού και τονωτικού αφεψήματος. Τελευταία, στην Αμερική και την Ευρώπη χρησιμοποιείται όλο και πιο πολύ είτε ως χρωστική ουσία σε φαγητά είτε ως άρτυμα.

Σαλάτα με ιβίσκο
ΥΛΙΚΑ
•   4 φλιτζάνια νεροκάρδαμο
•   1 φλιτζάνι φύλλα ιβίσκου (roselle)
•   2 φλιτζάνια πιπεριές ψιλοκομμένες
•   2 φλιτζάνια σέλινο
•   1 φλιτζάνι μικρά μανιτάρια
•   2 φλιτζάνια βρασμένα ρεβίθια
•   ½ φλιτζάνι ψιλοκομμένο μαϊντανό
•   1 φλιτζάνι κρεμμύδι ψιλοκομμένο
•   χυμός 1 λεμομιού
•   ½ φλιτζάνι ελαιόλαδο
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Σε ένα μπολ ρίχνουμε το σέλινο, το νεροκάρδαμο και τα μανιτάρια (κατά προτίμηση μικρά), αφού πρώτα τα έχουμε ψιλοκόψει. Στη συνέχεια προσθέτουμε τα υπόλοιπα υλικά και το χυμό λεμονιού. Περιχύνουμε με το ελαιόλαδο, ανακατεύουμε καλά και σερβίρουμε.

Στεριανή η... θαλάσσια ρύπανση

Το 58,1% των περιστατικών μόλυνσης θαλάσσιων περιοχών είχαν ως πηγή εγκαταστάσεις που βρίσκονται στη στεριά και έπονται τα πλοία με ποσοστό 30,3% επί του συνόλου. Εγκαταστάσεις στεριάς, με «βόμβες» λυμάτων ή και αποβλήτων αναδείχθηκαν κατά την περυσινή χρονιά οι βασικότερες πηγές ρύπανσης των θαλασσών μας.

Αυτό προκύπτει από τα στοιχεία των περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης που κλήθηκε να αντιμετωπίσει το 2009 η Διεύθυνση Προστασίας Θαλασσίου Περιβάλλοντος του Λιμενικού Σώματος, από τα οποία εξάγεται ότι: Το 58,1% των περιστατικών είχαν ως πηγή ρύπανσης εγκαταστάσεις οι οποίες βρίσκονται στη στεριά και έπεται η ρύπανση από πλοία, που αντιστοιχούσε στο 30,3% του συνόλου.

Ωστόσο, από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι τα υψηλότερα πρόστιμα επιβλήθηκαν σε πλοία και ανήλθαν συνολικά σε 1,2 εκατομμύρια ευρώ, ενώ στις εγκαταστάσεις και σε άλλες πηγές ρύπανσης επιβλήθηκαν πρόστιμα συνολικού ύψους 268.100 ευρώ. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το Λιμενικό Σώμα έχει εξαιρετικά σημαντικό εξοπλισμό και ολοκληρωμένα σχέδια για την αντιμετώπιση σοβαρών περιστατικών θαλάσσιας ρύπανσης, στα οποία εμπλέκονται, με συγκεκριμένους ρόλους, όλοι οι συναρμόδιοι φορείς και η αυτοδιοίκηση.

Αναλυτικά, από τα στοιχεία που δόθηκαν χτες στη δημοσιότητα, προκύπτει ότι στη διάρκεια του 2009 οι λιμενικές αρχές κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν συνολικά 135 περιστατικά ρύπανσης. Από αυτά τα 79 ήταν από εγκαταστάσεις στεριάς (ποσοστό 58,1%), τα 41 από πλοία (ποσοστό 30,3%) και 15 από άλλες πηγές.

Οι περισσότερες περιπτώσεις ρύπανσης έγιναν από λύματα (47 περιστατικά), απόβλητα (42 περιστατικά) και από πετρελαιοειδή (40 περιστατικά). Υπήρχαν, όμως, και 6 περιστατικά ρύπανσης από απορρίμματα. Συνολικά, πάντως, εκδόθηκαν 309 αποφάσεις για επιβολή προστίμων, που συνολικά ανήλθαν σε 1,7 εκατομμύρια ευρώ.

Από το συνολικό ποσό, πρόστιμο ύψους 1,2 εκατομμυρίων ευρώ επιβλήθηκε σε πλοία, γεγονός που θα πρέπει να αποδοθεί στο ότι μπορεί τα περιστατικά ρυπάνσεων από πλοία να είναι λιγότερα. Ωστόσο, είναι πολύ σοβαρότερα και έχουν μεγαλύτερο κόστος απορρύπανσης. Επίσης, πρόστιμα συνολικού ύψους 268.100 ευρώ επιβλήθηκαν σε εγκαταστάσεις στεριάς.

Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ

Η ζέστη τρέλανε τη φύση

Ελιές ανθίζουν μήνες πριν από την ώρα τους, κάμπιες κάνουν σειρές στα πεύκα πριν καλά καλά μπει η άνοιξη, διπλάσιος από τον συνηθισμένο πληθυσμός πελαργών παραμένει στην Ελλάδα και δεν μεταναστεύει στην Αφρική για να ξεχειμωνιάσει. Κι αυτές είναι μόνο μερικές από τις αρρυθμίες της φύσης λόγω της ζέστης φέτος τον χειμώνα, σύμφωνα με τους ειδικούς.

«Από παρατηρήσεις εδώ στην Αττική προκύπτει ότι η ανθοφορία σε μερικά κυπαρίσσια έλαβε χώρα 2 έως 4 εβδομάδες νωρίτερα, ενώ κανονικά αναμενόταν από τις 21 Μαρτίου, δηλαδή μετά τον ερχομό της άνοιξης. Πρόκειται για τοπικό φαινόμενο καθώς οι παρατηρήσεις αυτές έγιναν μόνο στην Πεντέλη, όμως είναι αντιπροσωπευτικό της κατάστασης. Ακόμα βλέπουμε ότι στην Αττική και στην Εύβοια αρκετά αγριολούλουδα, βολβώδη και μη, έχουν ήδη ανθίσει ενώ και αυτά τα περιμέναμε μετά την έναρξη της άνοιξης. Επιπλέον βλέπουμε ότι οι κάμπιες έχουν έντονη παρουσία στα πεύκα τρεις εβδομάδες με έναν μήνα νωρίτερα απ΄ ό,τι συνήθως. Όλες αυτές οι περιπτώσεις συνδέονται με το γεγονός ότι ο χειμώνας ήταν ιδιαίτερα ήπιος- τόσο που η φύση μπερδεύτηκε», εξηγεί στα «ΝΕΑ» η υπεύθυνη Δασικών Προγραμμάτων του WWF Ελλάς Δρ Εύη Κορακάκη.

Οι αυξημένες θερμοκρασίες των τελευταίων ημερών προκάλεσαν την πρόωρη ανθοφορία ελαιοδέντρων σε διάφορα σημεία της Κρήτης, γεγονός που όπως εκτιμάται, μπορεί να προκαλέσει τελικά προβλήματα στην παραγωγή. Τα δέντρα ξεγελάστηκαν από την υψηλή θερμοκρασία και άνθισαν πρόωρα. Υπάρχει κίνδυνος σοβαρός τα τμήματα των δέντρων που άνθισαν πρόωρα να μη δέσουν τελικά καρπούς, και έτσι η παραγωγή να μειωθεί », λέει ο κ. Σταύρος Σταρουλάκης παραγωγός από τα Πλακάλωνα Χανίων. Ο γεωπόνος κ. Μιχάλης Σκουντριδάκης τονίζει από την πλευρά του πως «εάν θα έχουμε ζημιά ή όχι, εξαρτάται από την έκταση της πρόωρης ανθοφορίας». 

Ξέμειναν και οι πελαργοί

Οι «αρρυθμίες» της φύσης δεν περιορίζονται στις ελιές της Κρήτης, στα κυπαρίσσια, στις κάμπιες και τα αγριολούλουδα της Αττικής. Όπως επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο κ. Θάνος Καστρίτης, υπεύθυνος της Ελληνικής Ορνιθολογικής Εταιρείας για τις σημαντικές περιοχές για τα πτηνά και τα προστατευόμενα είδη, φέτος παρατηρήθηκε ότι πολλοί περισσότεροι πελαργοί και μαυροπελαργοί διαχείμασαν στη χώρα απ΄ ό,τι συνήθως. Και αυτό σχετίζεται με τον ήπιο χειμώνα: «Ενώ τα προηγούμενα χρόνια βρίσκαμε το πολύ έναν στην Κεντρική Ελλάδα και ελάχιστους στην Πελοπόννησο, φέτος τον χειμώνα καταγράφηκε η παρουσία 27 πελαργών στην Λίμνη Κάρλα. Τα ίδια ισχύουν και για τους μαυροπελαργούς που θεωρούνται σπανιότεροι».

Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΛΙΕΣ

Υπάρχει κίνδυνος σοβαρός τα τμήματα των δέντρων που άνθισαν πρόωρα να μη δέσουν τελικά καρπούς και να μειωθεί η παραγωγή

Πέταγαν πεταλούδες χειμωνιάτικα

«ΕΙΝΑΙ ιδιαίτερα πιθανό φέτος λόγω του ήπιου χειμώνα και των λίγων χιονοπτώσεων να μην παρατηρήθηκαν μεγάλες μετακινήσεις στα είδη εκείνα που μεταβαίνουν από μεγαλύτερα υψόμετρα σε χαμηλότερα για να διαχειμάσουν.

Σε αυτά περιλαμβάνονται ζαρκάδια, αγριόγιδα, λαγοί και άλλα», λέει ο καθηγητής Διαχείρισης Οικοσυστημάτων και Βιοποικιλότητας της Γεωπονικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας κ. Θανάσης Σφουγγάρης. Σύμφωνα με τον κ. Λάζαρο Γεωργιάδη από τον Αρκτούρο, μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου οι αρκούδες είχαν χάσει τον... ύπνο τους λόγω έλλειψης κρύου: «Χαρακτηριστικό των κινδύνων που διατρέχουν οι αρκούδες επειδή δεν είχαν πέσει σε χειμέριο λήθαργο ήταν το τροχαίο στην Ελάτη στις 9 Ιανουαρίου. Όταν ο χειμώνας είναι ζεστός, αυξάνει και η έκθεση των αρκούδων σε κινδύνους. Από τα μέσα Γενάρη η σχετική επιδείνωση του καιρού οδήγησε τις περισσότερες να μπουν στη διαδικασία του χειμέριου λήθαργου», παρατηρεί ο κ. Γεωργιάδης.

Όπως θυμάται ο κ. Καλούστ Παραγκαμιάν, υπεύθυνος της WWF στην Κρήτη, «πέρυσι μας είχε κάνει εντύπωση που πέταγαν πεταλούδες χειμωνιάτικα.

Προφανώς, έκαναν διπλό κύκλο». Ακόμα παλαιότερα, το 2007 και το 2008, παρατηρήθηκε στον Γράμμο η τάση να μετακινούνται πληθυσμοί πεταλούδας από χαμηλά υψόμετρα στα 500-600. Μάλιστα, σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε για το συγκεκριμένο φαινόμενο επισημαίνεται ότι οι αυξημένες θερμοκρασίες και τα μικρά ποσοστά υγρασίας «ωθούν τους πληθυσμούς σε μεγαλύτερα υψόμετρα για την εύρεση πόρων και καλύτερου ενδιαιτήματος».

Πηγή: Εφημε΄ριδα ΤΑ ΝΕΑ

Πρόγραμμα Comenius: Envkids

Το Πειραματικό Δημοτικό Πορταριάς, στα πλαίσια του προγράμματος Comenius, το οποίο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, συμμετέχει σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα συνεργασίας σχολείων με θέμα το περιβάλλον. Το πρόγραμμα θα διαρκέσει μέχρι το 2011 και τα σχολεία που θα συνεργαστούν ανήκουν σε τρεις ευρωπαϊκές χώρες: Ελλάδα, Τσεχία και Γαλλία. Από τη χώρα μας θα συμμετέχει το σχολείο μας και συγκεκριμένα οι μαθητές της Γ΄, Δ΄ και Ε΄ τάξης. Επίσης θα συμμετέχουν η Νορβηγία και η Σουηδία, κυρίως σε επίπεδο τεχνογνωσίας όσον αφορά τέτοιου είδους εκπαιδευτικές εφαρμογές.

Mε κεντρικό άξονα την προστασία του περιβάλλοντος, θα αναπτυχθούν καινοτομικές εφαρμογές για ηλεκτρονικούς υπολογιστές που θα χρησιμοποιηθούν από τα παραπάνω σχολεία και θα είναι ειδικά σχεδιασμένες για παιδιά αυτής της ηλικίας. Το πρόγραμμα δεν στοχεύει μόνο στην ανάπτυξη εφαρμογών, αλλά και στην ενεργό συμμετοχή και καθοδήγηση των διδασκόντων και στην ανάπτυξη ενός δικτύου συνεργασίας σχολείων.

Οι παιδαγωγικές μέθοδοι που θα ακολουθηθούν θα είναι διερευνητική και συνεργατική μάθηση, ώστε να γίνεται ανακάλυψη της γνώσης από τους ίδιους τους μαθητές. Οι δραστηριότητες θα είναι ανοιχτού τύπου και θα ενθαρρύνεται η παιγνιώδης προσέγγιση και ο πειραματισμός από τα παιδιά που θα συμμετέχουν. Θα υπάρχει και διδασκαλία στην τάξη αλλά και επισκέψεις σε σχετικούς χώρους και πρόσκληση ειδικών για ομιλίες και ενημέρωση. Και φυσικά θα προωθείται η συνεργασία μεταξύ των μαθητών των σχολείων που συμμετέχουν στο πρόγραμμα μέσω της χρήσης ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στο τέλος του προγράμματος θα υπάρξουν δημοσιεύσεις του υλικού και σχετικές παρουσιάσεις σε συνέδρια, σε άλλα σχολεία και σε σχετικούς φορείς.

Μέσω όλων των παραπάνω επιδιώκεται η ευαισθητοποίηση των παιδιών για το περιβάλλον και συγκεκριμένα:

1. Τη διαχείριση των φυσικών πόρων.

2. Τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

3. Τι μπορούμε να κάνουμε στην καθημερινή μας ζωή για να προστατέψουμε το περιβάλλον (π.χ. στο σπίτι μας και στην γειτονιά ή στην πόλη μας).

4. Και πως μπορούμε να προστατέψουμε είδη ζώων που απειλούνται με εξαφάνιση.

Η επικοινωνία μεταξύ των μαθητών των τριών σχολείων θα γίνεται στα αγγλικά, αναδεικνύοντας έτσι την σημασία της χρήσης της αγγλικής γλώσσας ως γλώσσας επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Επίσης μεγάλη έμφαση δίνεται στη χρήση Τ.Π.Ε. ( της Τεχνολογίας, της Πληροφορίας και της Επικοινωνίας ) ως εκπαιδευτικού εργαλείου. Ταυτόχρονα θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στη χρήση βίντεο, που θα χρησιμοποιηθεί και για την καταγραφή των δραστηριοτήτων που θα πραγματοποιηθούν, αλλά και ως μέσο επικοινωνίας των μαθητών από τα τρία σχολεία μεταξύ τους.

Οι γενικότεροι στόχοι του προγράμματος είναι να συμπληρωθούν και να εμπλουτιστούν τα ήδη υπάρχοντα αναλυτικά προγράμματα, να προωθηθεί η συνεργασία μεταξύ των ευρωπαϊκών σχολείων, να προαχθούν οι δεξιότητες των παιδιών αλλά και των διδασκόντων στη χρήση των νέων τεχνολογιών, και να χρησιμοποιηθεί η διερευνητική μάθηση και η κριτική σκέψη για την ευαισθητοποίηση των μαθητών για περιβαλλοντικά θέματα.

The Experimental School of Portaria is taking part in the program Comenius, funded by the European Union. The program is an innovative approach of environmental education and three schools from the European Union are going to cooperate with each other. It will last until 2011 and the three schools are from Greece, the Czech Republic and France. From Greece our school is going to take part, and specifically the students of C’, D’ and E’ class. Sweden and Norway will also participate in the program, mainly regarding educational software.

An innovative approach regarding environmental education and computer software designed for children of the specific ages will be devised and used by the aforementioned schools. The aims of the program are not only the design of appropriate computer software but also the teachers’ guidance and the reinforcement of a spirit of cooperation between schools.

The pedagogical approach is that of explorative pedagogy and collaborative learning so that the students, working in teams, will discover knowledge themselves. There will be virtual and practical experimentation. The approach will combine in-class instruction, virtual demonstrations, site visits, on-line collaboration and involvement of experts. At the end of the program there will be publications, announcements in conferences, and presentations to other schools.

Through all the above, the children will learn about:

1. Management of natural resources.

2. Renewable sources of energy.

3. What we can do in our everyday life to protect the environment (e.g. in our house, our neighbourhood or our town).

4. How we can protect endangered species.

The students will communicate using the English language, something which will promote its role as a means of communication. Special emphasis is going to be placed in the use of computers as an educational tool. Video is going to be the main means of recording the activities of the students, as well as a means of communication between the students of the three schools.

The main aims of the program are to enrich the already existing curricula, promote cooperation between European schools, help students and teachers acquire computer skills and encourage the use of critical thinking in learning about environmental issues.

2 Φεβρουαρίου: Παγκόσμια Ημέρα Υγροτόπων

Στις 2 Φεβρουαρίου 1977  υπογράφτηκε η Σύμβαση για τους Υγροτόπους στην πόλη Ραμσάρ του Ιράν, στις ακτές της Κασπίας Θάλασσας. Υγρότοποι χαρακτηρίζονται τα δέλτα, τα έλη, οι λίμνες, οι λιμνοθάλασσες, οι πηγές, οι εκβολές, οι ποταμοί και οι τεχνητές λίμνες. Η συνθήκη Ραμσάρ αποσκοπεί στην προστασία και τη συνετή χρήση όλων των υγροτόπων μέσω τοπικών και εθνικών δράσεων και διακρατικής συνεργασίας ως μια συνεισφορά στην αειφόρο ανάπτυξη.. Στη συνθήκη περιλαμβάνονται 1524 υγρότοποι με έκταση 520 εκατομμυρίων στρεμμάτων περίπου.

Στην χώρα μας βασει της σύνθήκης Ραμσάρ προστατεύονται δέκα υγρότοποι: Δέλτα Έβρου, οι λίμνες Ισμαρίδα και Βιστονίδα, το Πόρτο Λάγος και οι γύρω λιμνοθάλασσες, το Δέλτα και η λιμνοθάλασσα Νέστου, η τεχνητή λίμνη Κερκίνη, οι λίμνες Βόλβη και Κορώνεια, το Δέλτα των ποταμών Αξιού- Λουδία-Αλιάκμονα, ο Αμβρακικός κόλπος, η λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου και η λιμνοθάλασσα Κοτύχι στο Νομό Ηλείας. Όπως τονίζουν οι περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι υγρότοποι της χώρας μας υποβαθμίζονται σε τέτοιο βαθμό ώστε να χάνεται η μοναδική οικολογική τους αξία. Αλλαγές στο υδρολογικό καθεστώς, αλλοίωση και υποβάθμιση της ποιότητας των υδάτων, απόρριψη στερεών και εκροή αστικών αποβλήτων, παράνομη και αυθαίρετη δόμηση, εντατικοποίηση της γεωργίας και λαθροθηρία είναι μόνο ορισμένα από τα εντονότατα προβλήματα που αντιμετωπίζουν .

Σχετικοί Δικτυακοί Τόποι

• The Ramsar Convention on Wetlands
• Wetlands International
• World Wide Fund for Nature (WWF)
• Ελληνική Ορνιθολογικη Εταιρεία

 

Aπογοητευτικός ο απολογισμός για υγρότοπους

 

Της Ιωαννας Φωτιαδη, Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Την αισθητική αξία και την οικολογική λειτουργία των υγρότοπων της χώρας μας και ιδίως της Αττικής επισήμανε χθες η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία σε συνέντευξη Τύπου που παρέθεσε με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Yγρότοπων. «Θέλουμε να εστιάσουμε στους υγρότοπους του Λεκανοπεδίου, καθώς αποτελούν χώρο αναψυχής για τους κατοίκους της πρωτεύουσας και απαραίτητο σταθμό για τα μεταναστευτικά και διαχειμάζοντα πουλιά» επισήμανε η κ. Μαλαμώ Κορμπέτη, υπεύθυνη θεμάτων πολιτικής περιβάλλοντος της Ορνιθολογικής. «Στην Αττική υπάρχουν 23 υγρότοποι, εκ των οποίων μόνο οι δύο προστατεύονται νομικά (Natura 2000), ο Σχινιάς και η Βραυρώνα». Ωστόσο, η τύχη των δύο προστατευόμενων οικοσυστημάτων δεν διαφέρει πολύ από εκείνη των υπολοίπων. Το εθνικό πάρκο του Σχινιά, το οποίο φιλοξενεί 236 είδη πουλιών, αντιμετωπίζει σοβαρές οικιστικές πιέσεις. Οχι πολλά χιλιόμετρα μακρύτερα, ο υγρότοπος της Βραυρώνας, ενδιαίτημα 170 πουλιών μεταξύ των οποίων και της ακριβοθώρητης αετογερακίνας, απειλείται με καταστροφή από το χωρίς σχεδιασμό αντιπλημμυρικό έργο για τη διευθέτηση του ποταμού Ερασίνου. Προστατευόμενοι ή μη οι ελληνικοί υγρότοποι απειλούνται από επιχωματώσεις, καταπατήσεις, αποθέσεις αδρανών υλικών. «Για τρεις δε υγρότοπους, τον Ωρωπό, το Βουρκάρι και τη Λίμνη Κουμουνδούρου ο υπ’ αριθμόν ένας εχθρός είναι η ρύπανση, καθώς βρίσκονται σε κατ’ εξοχήν βιομηχανικές περιοχές» σημείωσε ο κ. Θάνος Καστρίτης, υπεύθυνος προστατευόμενων ειδών στην Ορνιθολογική Εταιρεία.

Οι ετήσιες εκπομπές της Ελλάδας

Τον αποφασιστικό ρόλο των οικοσυστημάτων έναντι της κλιματικής αλλαγής υπογράμμισε από τις Βρυξέλλες ο ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ, κ. Κρίτων Αρσένης: «Στους υγρότοπους της Ελλάδας είναι αποθηκευμένοι έως και 300 εκατομμύρια τόνοι άνθρακα. Με βάση τα στοιχεία του ΟΗΕ, αυτό ισοδυναμεί με 1,1 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Οι ετήσιες εκπομπές της Ελλάδας από ανθρωπογενείς δραστηριότητες το 2007 ήταν περίπου 110 εκατ. τόνοι διοξειδίου του άνθρακα. Με λίγα λόγια, η διατήρηση των ελληνικών υγρότοπων προστατεύει τη Γη από εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ίσες με τις ετήσιες εκπομπές έως και 10 χωρών σαν την Ελλάδα. Πριν από δύο γενεές, η Ελλάδα είχε τριπλάσια έκταση υγρότοπων, που σημαίνει ότι η έως σήμερα καταστροφή τους έχει οδηγήσει σε εκπομπές 20 φορές περισσότερου διοξειδίου του άνθρακα απ’ ό,τι εκπέμψαμε το 2007» καταλήγει.

 
 

Τριεθνής συμφωνία για Πρέσπες

Με σαφείς υποχρεώσεις, Ελλάδα, Αλβανία και Σκόπια αναλαμβάνουν δράση για την προστασία της βιοποικιλότητας και την αειφόρο ανάπτυξη ενός από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της ΕυρώπηςΔέκα χρόνια μετά τη διακήρυξη της ίδρυσής του, το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών απέκτησε θεσμική υπόσταση χθες, με τη «σφραγίδα» των κυβερνήσεων της Ελλάδας, της Αλβανίας και της ΠΓΔΜ, αλλά και υπό την «ομπρέλα» της Ε.Ε.

Την προστασία των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας προβλέπει, μεταξύ άλλων, η συμφωνία για το Διασυνοριακό Πάρκο Πρεσπών

Ανήμερα της Παγκόσμιας Ημέρας των Υγροτόπων, η υπουργός Περιβάλλοντος Τ. Μπιρμπίλη και οι ομόλογοί της των άλλων δύο χωρών, Φ. Μεντίου και Ν. Γιακούπι, παρουσία του Ελληνα επιτρόπου Περιβάλλοντος της Κομισιόν Στ. Δήμα, υπέγραψαν την πρώτη διασυνοριακή συμφωνία για την προστασία οικοτόπου στα Βαλκάνια, δίνοντας σάρκα και οστά σε αυτό που ξεκίνησε το 2000 ο Κ. Σημίτης με τους τότε ομολόγους του Ι. Μέτα και Λ. Γκεοργκιέφσκι και «ξαναζωντάνεψε» τον περασμένο Νοέμβριο ο Γ. Παπανδρέου, με τους Σ. Μπερίσα και Ν. Γκρούεφσκι.

Πρόκειται για μια νομικά δεσμευτική συμφωνία, που περιλαμβάνει συγκεκριμένες υποχρεώσεις των τριών πλευρών, υπό τη «σκέπη» της Ε.Ε. για την προστασία της βιοποικιλότητας και την αειφόρο ανάπτυξη σε έναν από τους σημαντικότερους υδροβιότοπους της Ευρώπης, σε επίπεδο λεκάνης απορροής, όπως επιτάσσει η Ευρωπαϊκή Οδηγία για τα νερά.

Μεταξύ άλλων, προβλέπει μόνιμες δομές συνεργασίας για τη διαχείριση της ποιότητας και ποσότητας των νερών, με ιδιαίτερη προσοχή στη στάθμη της Μικρής και Μεγάλης Πρέσπας, την πρόληψη και μείωση της ρύπανσης, την προστασία ιδιαίτερα των σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας, την προστασία του εδάφους και την αειφόρο ανάπτυξη της ανθρώπινης δραστηριότητας.

Στην τελευταία -ίσως- πράξη του ως επιτρόπου Περιβάλλοντος, όπως είπε ο ίδιος, ο Στ. Δήμας ανέφερε ότι το περιβάλλον δεν γνωρίζει σύνορα και πως το γεγονός αυτό αποτελεί σημαντικό πεδίο για κοινές δράσεις, ενώ εξέφρασε την ελπίδα πως με το νομικό πλέγμα της συμφωνίας και τη σύμπραξη της Ε.Ε., το εγχείρημα θα επιτύχει.

ΟραμαΟ υπουργός Περιβάλλοντος της Αλβανίας Φ. Μεντίου ανέφερε πως η παρουσία του κ. Δήμα δίνει στη συνεργασία τη διάσταση ενός ευρωπαϊκού οράματος, ενώ ο ομόλογός του της ΠΓΔΜ Ν. Γιακούπι υποστήριξε πως η συνεργασία θα ωφελήσει τους πολίτες και θα συμβάλει στην πρόοδο της ευρύτερης περιοχής προς την Ε.Ε.

Με ανακοίνωσή τους, οι Οικολόγοι Πράσινοι χαιρετίζουν την υπογραφή της διακρατικής συμφωνίας, η οποία, όπως αναφέρουν, δημιουργεί τις προϋποθέσεις -έστω και με 10 χρόνια καθυστέρηση- για την αποτελεσματική προστασία και διαχείριση των Πρεσπών.

Αποτελεί ένα μεγάλο βήμα

Η υπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Τίνα Μπιρμπίλη εξήρε τον ρόλο των τοπικών κοινωνιών και Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, που όπως είπε, ήταν πολύ πιο μπροστά από την πολιτεία στη δεκαετία που μεσολάβησε από τη διακήρυξη ίδρυσης του Πάρκου.

«Είναι ένα μεγάλο βήμα στα όσα έχετε κάνει όλοι μέχρι τώρα, κι εμείς απλά πιστεύουμε ότι θα βοηθήσουμε ώστε αυτά τα βήματα να γίνουν πολύ πιο μεγάλα, σημαντικά και βιώσιμα», είπε η κ. Μπιρμπίλη.

Βασίλης Ιγνατιάδης, Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ