Ο Πηνειός «σκοτώνει» τη λίμνη Κάρλα

Βακτήρια και μικροοργανισμοί που ευθύνονται για τον θάνατο ψαριών και πουλιών εντοπίζονται στα ύδατά της. Στην κακή ποιότητα των νερών του Πηνειού, από τον οποίο εφοδιάζεται, αποδίδεται η υποβάθμιση του οικοσυστήματος

Παρά τη σημαντική μείωση του πληθυσμού της άγριας ζωής, σήμερα στη λίμνη Κάρλα ζουν 55 προστατευόμενα είδη, γεγονός που ενισχύει τη σημασία της αναδημιουργίας της

Μετ' εμποδίων φαίνεται ότι εξελίσσεται το μεγαλόπνοο σχέδιο για την επαναγέννηση της λίμνης Κάρλας στη Θεσσαλία. Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη, που πραγματοποίησε ομάδα ερευνητών από τα Πανεπιστήμια της Θεσσαλίας, της Θεσσαλονίκης και των Ιωαννίνων, τα νερά της λίμνης που αποξηράνθηκε πριν από 50 χρόνια και σήμερα αναδημιουργείται αποδεικνύονται πολύ χαμηλής ποιότητας.

Τοξικά βακτήρια και μικροοργανισμοί που ευθύνονται για τον θάνατο ψαριών και πουλιών εντοπίζονται στα ύδατά της, τα οποία παράλληλα χαρακτηρίζονται από υψηλή αλατότητα.

Εξαιτίας των λιπασμάτων που χρησιμοποιούνταν στην περιοχή επί δεκαετίες, οι ποσότητες αλατιού σε ορισμένες περιπτώσεις φτάνουν έως και το 25% της τιμής που περιέχεται στη θάλασσα.

Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί ενώ, όπως εξηγεί ο συντονιστής της μελέτης, κ. Κωνσταντίνος Κορμάς, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, «στη λίμνη Κάρλα εντοπίστηκε για πρώτη φορά παγκοσμίως η συνύπαρξη δύο πολύ τοξικών μικροοργανισμών, του Pfiesteria, το οποίο ευθύνεται για τους μαζικούς θανάτους ψαριών κυρίως στην ανατολική ακτή των ΗΠΑ, και του Prymnesium, το οποίο είναι γνωστός ύποπτος για μαζικούς θανάτους ψαριών και πουλιών σε αρκετές περιοχές, μεταξύ των οποίων και στη λίμνη Κορώνεια».

Η χαμηλή ποιότητα των νερών και η υποβάθμιση του οικοσυστήματος της λίμνης αποδίδονται κατά κύριο λόγο στην κακή ποιότητα των νερών του Πηνειού από τον οποίο εφοδιάζεται η λίμνη. Το φαινόμενο προκαλεί απογοήτευση, ενώ παράλληλα εμποδίζει την οικολογική αποκατάσταση της περιοχής και την αξιοποίηση της λίμνης από την τοπική κοινωνία.

Οι επιστήμονες εξηγούν πως η περίπτωση της Κάρλας είναι μοναδική. Μπορεί η εκτίμηση της οικολογικής κατάστασης μιας λίμνης να θεωρείται συνηθισμένο γεγονός, όμως η μελέτη της οικοσυστημικής της εξέλιξης από τη στιγμή που αυτή γεννιέται είναι μια ευκαιρία που σπανίως δίνεται στους επιστήμονες.

Ο συντονιστής της έρευνας και επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Γεωπονίας του Παν.Θεσσαλίας, Κωνσταντίνος Κορμάς

«Η Κάρλα είναι ένα μωρό του οποίου την υγεία θέλουμε να παρακολουθήσουμε αλλά δεν γνωρίζουμε τι ακριβώς θα γίνει όταν μεγαλώσει» εξηγεί ο κ. Κορμάς, προσθέτοντας ότι οι έρευνες συνεχίζονται προκειμένου να ελεγχθούν η ποιότητα των υπόγειων νερών και τα ιζήματά της λίμνης.

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ η περιοχή ΠΡΙΝ απο το 1962
Δραματικές οι συνέπειες από την αποξήρανση

• Η αναδημιουργία της λίμνης ξεκίνησε το 2010 και η αποκατάστασή της, εφόσον ολοκληρωθεί με επιτυχία, αναμένεται να παράσχει σημαντικά οφέλη σε κατοίκους και περιβάλλον

Μια σοβαρή οικολογική καταστροφή ήταν η αποξήρανση της λίμνης Κάρλας που πραγματοποιήθηκε το 1962. Υπολογίζεται ότι στην ευρύτερη περιοχή της διαβιούσαν περίπου 1 εκατομμύριο πουλιά, ο μεγαλύτερος αριθμός υδρόβιων πουλιών σε ελληνικό υγρότοπο. Παρά τη σημαντική μείωση του πληθυσμού, στη λίμνη ζουν 55 προστατευόμενα είδη, γεγονός που ενισχύει τη σημασία της αναδημιουργίας της. Επιπρόσθετα, η αποξήρανση μετέβαλε το κλίμα της Θεσσαλίας, προκάλεσε πτώση του υδροφόρου ορίζοντα και είχε ως συνέπεια την απώλεια της παραλίμνιας χλωρίδας και πανίδας. Οι κάτοικοι των χωριών της Κάρλας ασχολούνταν αποκλειστικά με την αλιεία.

Δίπλα στα πουλιά, ολόκληρες γενιές ζούσαν εννιά μήνες του έτους σε καλύβες που βρίσκονταν στην αγκαλιά της λίμνης και ζούσαν από το ψάρεμα. Επέστρεφαν στα χωριά τους την Κυριακή των Βαΐων και γύριζαν στη λίμνη τον Δεκαπενταύγουστο, χρονικό διάστημα κατά το οποίο αναπτυσσόταν ο γόνος των ψαριών. Μετά την επαναγέννησή της σχεδιάζεται να προκύψει μια λίμνη 38.000 στρεμμάτων.

Η αναδημιουργία της ξεκίνησε το 2010 και η αποκατάστασή της, εφόσον ολοκληρωθεί με επιτυχία, αναμένεται να παράσχει σημαντικές υπηρεσίες: αντιπλημμυρική προστασία, αποκατάσταση του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, σημαντική ενίσχυση της ύδρευσης του Βόλου, άρδευση μεγάλων εκτάσεων γης.

ΙΔΡΥΜΑ ΛΑΤΣΗ
Εκδήλωση για τις μελέτες

Η ΕΡΕΥΝΑ για την επαναγέννηση της λίμνης Κάρλας υλοποιήθηκε με πόρους που διέθεσε το Κοινωφελές Ιδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση στο πλαίσιο της χρηματοδότησης επιστημονικών μελετών, ενός θεσμού που έχει καθιερώσει το Ιδρυμα τα τελευταία πέντε χρόνια. Οι μελέτες που χρηματοδοτήθηκαν το 2011 παρουσιάστηκαν χθες σε ειδική εκδήλωση, κατά τη διάρκεια της οποίας προβλήθηκε σχετικό ντοκιμαντέρ, ενώ ακολούθησε συζήτηση με θέμα την έρευνα στην Ελλάδα.

Το 2011 υποβλήθηκαν για χρηματοδότηση 988 προτάσεις από τις οποίες ειδική επιτροπή αξιολόγησης επέλεξε 19 μελέτες που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα επιστημονικών πεδίων.

«Η πορεία του προγράμματος όλα αυτά τα χρόνια ενισχύει τη βαθιά πεποίθησή μας ότι το επιστημονικό δυναμικό της χώρας μας συγκαταλέγεται στα πιο δυναμικά της διεθνούς κοινότητας και για τον λόγο αυτόν η στήριξη της επιστημονικής έρευνας στην Ελλάδα θα συνεχίσει να αποτελεί βασική συνιστώσα των προγραμμάτων του Κοινωφελούς Ιδρύματος Ιωάννη Σ. Λάτση», δήλωσε χθες ο πρόεδρος της επιτροπής, καθηγητής Κώστας Γαβρόγλου.