Πλημμύρα... ζωής για δύο αποξηραμένες λίμνες

Εκταση 5.000 στρεμμάτων αναμένεται να καταλαμβάνει μετά την αποκατάσταση η Ασκουρίδα στη Λάρισα. Δύο προτάσεις στο τραπέζι για την Ξυνιάδα στη Φθιώτιδα.

Στον δρόμο της αναγέννησης, που άνοιξε (μετά... πολλών βασάνων) η λίμνη Κάρλα, βαδίζουν πολλοί άλλοι αποξηραμένοι υγρότοποι της χώρας μας. Λίμνες που είχαν μετατραπεί σε γεωργικές εκτάσεις πριν από δεκαετίες γεμίζουν ξανά με νερό, σε μια προσπάθεια των τοπικών κοινωνιών να εμπλουτίσουν τη χειμάζουσα πια αγροτική οικονομία της ελληνικής υπαίθρου με την αναπτυξιακή προοπτική του οικοτουρισμού, ενισχύοντας ταυτόχρονα τους εξασθενημένους υπόγειους υδροφορείς και τις αρδευόμενες εκτάσεις. Στη Λάρισα αναβιώνει η Ασκουρίδα ή Ασκυρίδα, μια εσωτερική ορεινή λίμνη που είχε έκταση 5.500 στρεμμάτων στην Καλλιπεύκη του Κάτω Ολύμπου και αποξηράνθηκε το 1911, ενώ στη Φθιώτιδα προωθείται η ανασύσταση της λίμνης Ξυνιάδας, που μέχρι τη δεκαετία του 1930 εκτεινόταν στο οροπέδιο του Δομοκού, καταλαμβάνοντας έκταση 28.000 - 32.000 στρεμμάτων, με μέσο υψόμετρο 546 μέτρα.

Ενδιαφέρον
«Αρκετές τοπικές κοινωνίες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για αποκατάσταση υποβαθμισμένων ή αναδημιουργία αποξηραμένων λιμνών», τονίζει η διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Βιοτόπων - Υγροτόπων (ΕΚΒΥ), Ευτυχία Αλεξανδρίδου, διευκρινίζοντας πως «πέρα από τα οικονομικά κίνητρα που ωθούν στην αναγέννηση ή αναβάθμιση πολλών λιμνών, έχουν γίνει πλέον ορατές οι σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις που είχαν οι μαζικές αποξηράνσεις στο φυσικό περιβάλλον και το υδατικό ισοζύγιο». Τα τελευταία 70 χρόνια η Ελλάδα έχασε με την πολιτική των μαζικών αποξηράνσεων τα 2/3 των υγροτοπικών της εκτάσεων. Οι αποξηράνσεις είχαν τότε κριθεί απαραίτητες για να αντιμετωπιστούν τα μεγάλα προβλήματα της ελονοσίας, των πλημμυρών, της εξασφάλισης αρδευτικού νερού, καθώς και περισσότερων εκτάσεων για καλλιέργεια. Στην ηπειρωτική Ελλάδα απέμειναν 411 υγρότοποι, οι περισσότεροι εκ των οποίων στα βόρεια της χώρας, ενώ στα νησιά (εκτός της Κρήτης) έχουν καταγραφεί 352 μικροί υγρότοποι. Οι σημερινές συνθήκες αντιστρέφουν την πορεία...

Οπως διευκρινίζει ο αντινομάρχης Λάρισας, Χρήστος Καλομπάτσιος, η τελική τεχνική μελέτη για την αποκατάσταση της λίμνης Ασκουρίδας έχει ολοκληρωθεί -εκτιμώμενο κόστος 3.573.000 ευρώ για υδραυλικές εργασίες και κατασκευή δρόμου πρόσβασης ή 6.500.000 αν κατασκευαστεί και περιμετρικός δρόμος- και βρίσκεται στη φάση ελέγχου από τις υπηρεσίες της Νομαρχίας, ώστε να ενταχθεί το έργο σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα και να δημοπρατηθεί. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του νομάρχη Λουκά Κατσαρού, η λίμνη, που θα καταλαμβάνει έκταση 5.000 στρέμματα, αναμένεται να έχει επιστρέψει στην περιοχή μέχρι το 2013. Ο ίδιος χαρακτηρίζει έργο πνοής την ανασύσταση της λίμνης, αφού θα τροφοδοτήσει τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα που βρίσκεται σε πολύ χαμηλά επίπεδα και θα αναπτύξει σημαντικά την περιοχή, τουριστικά και οικονομικά. Η μελέτη οικοτουριστικής ανάπτυξης που συνέταξε το ΕΚΒΥ προτείνει τη δημιουργία διαδρομών και μονοπατιών (όπως στο μοναδικό δάσος αρκουδοπούρναρου), οργάνωση χώρων αναψυχής, βελτίωση του οδικού δικτύου κ.ά. Οι καλλιεργούμενες εκτάσεις που φθάνουν σήμερα τα 8.500 στρέμματα θα περιορισθούν στα 3.500 στρέμματα, ενώ -όπως υπόσχεται η Νομαρχία- υπάρχει πρόβλεψη στήριξης των αγροτών και κτηνοτρόφων που θα χάσουν γη, μαντριά κλπ. Σύμφωνα, άλλωστε, με τη μελέτη σκοπιμότητας, θα αυξηθεί κατά 1.400 στρέμματα η αρδευόμενη έκταση, με αποτέλεσμα να πολλαπλασιαστεί η παραγωγικότητά της και μαζί της το γεωργικό εισόδημα, «ισοφαρίζοντας» τις απώλειες από τη μείωση της καλλιεργήσιμης γης.

Μελέτη
Η Νομαρχία Φθιώτιδας, από την άλλη, βρίσκεται σε φάση διαβούλευσης με την τοπική κοινωνία, καθώς ολοκληρώθηκε η μελέτη σκοπιμότητας από το ΕΚΒΥ, που προτείνει δύο λύσεις αποκατάστασης. Η πρώτη λύση προκρίνει τον ταυτόχρονο πλημμυρισμό 26.000 στρεμμάτων, αλλά οδηγεί σε μια σχετικά ρηχή λίμνη, ενώ η δεύτερη την κατασκευή αναχώματος για να δημιουργηθεί μια βαθιά λίμνη 11.500 στρεμμάτων που σταδιακά θα επεκταθεί στα 26.000 στρέμματα.Η περιοχή που θα κατακλυστεί χρησιμοποιείται σήμερα κυρίως για γεωργικές ανάγκες. «Με την πάροδο του χρόνου η παραγωγικότητα της γης έχει μειωθεί πολύ, το ίδιο και ο κόσμος που απασχολείται στη γεωργία. Σκοπός μας είναι να δημιουργήσουμε μια άλλη οικονομία γύρω από τη λίμνη, με οικοτουριστικά οφέλη, ώστε να μείνουν οι κάτοικοι στην περιοχή, να αυξήσουμε ταυτόχρονα τη βιοποικιλότητα και να αποκτήσουμε νερό για άρδευση», τονίζουν στελέχη της Νομαρχίας.

Τα οφέλη που θα προκύψουν
Τα αναμενόμενα οφέλη από την αποκατάσταση των λιμνών είναι τα εξής:

Βιοποικιλότητα: Ανάπτυξη ποικιλίας ενδιαιτημάτων, κατάλληλων για την αναπαραγωγή αρκετών ειδών πανίδας, και αξιόλογος σταθμός κατά τη μετανάστευση των ειδών λόγω της γεωγραφικής τους θέσης.

Μικροκλίμα: Αμβλυνση των ακραίων κλιματικών φαινομένων, λιγότερο έντονες και αραιότερες καταπονήσεις-ζημιές στις καλλιέργειες από παγετούς και καύσωνες. Βελτίωση του βιοτικού και οικονομικού επιπέδου των κατοίκων, μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών δραστηριοτήτων στην περιοχή (π.χ. ήπιες μορφές τουρισμού, παραγωγή και διάθεση τοπικών προϊόντων). Δημιουργία προϋποθέσεων για τη συγκράτηση του πληθυσμού στην περιοχή και αναστροφή της πληθυσμιακής συρρίκνωσης.

Πηγή: Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ