Τα «zιzάνια» φυτά

Αρκετά από αυτά τα έχουμε παρατηρήσει στις άκρες των δρόμων. Κάποια άλλα τα γευόμαστε ως… νοστιμότατη σαλάτα. Τα «ζιζάνια φυτά», όπως τα ονόμαζε ο Θεόφραστος, αποκαλύπτουν τα μυστικά τους.

Φυλλίστρα

Γνωστά ως φυλλίστρα και αγριοκαρφί, το dittrichia viscosa και το dittrichia graveolans μοιάζουν αρκετά. Η μόνη διαφορά τους είναι ότι το δεύτερο είναι πιο μικροκαμωμένο. Στα Αρχαία Ελληνικά ονομάζονταν κόνυζα ή κνύζα. Αναφορές τους υπάρχουν στον Αριστοτέλη και στον Διοσκουρίδη. Στην αρχαία Ελλάδα πίστευαν ότι τα αρωματικά φυτά έδιωχναν τις μύγες κι έτσι η φυλλίστρα λόγω της πολύ έντονης μυρωδιάς της χρησιμοποιήθηκε σαν καμφορά. Επίσης, έφτιαχναν κίτρινη μπογιά από τις ρίζες τους. Παρά το γεγονός ότι έχουν κάποιες φαρμακευτικές ουσίες, λόγω της τοξικότητάς τους μπορεί να δημιουργηθούν προβλήματα σε ανθρώπους και ζώα.

Αγριο σπαράγγι

Το άγριο σπαράγγι, aparagus aphyllus, φυτρώνει παντού. Συνήθως θα το βρούμε κρυμμένο κάτω από δένδρα και κοντά σε θάμνους, σαν να ψάχνει προστασία! Οι πράσινοι καρποί του, όταν ωριμάσουν, γίνονται μαύροι. Ανθίζει από τον Αύγουστο μέχρι τον Δεκέμβριο. Στην εποχή του Θεόφραστου και του Διοσκουρίδη το καλλιεργημένο σπαράγγι δεν ήταν γνωστό. Παραδοσιακά οι ρίζες του χρησιμοποιούνται ως διουρητικό, σπασμολυτικό και ηρεμιστικό. Ερευνες έχουν αποδείξει ότι με το άγριο σπαράγγι μπορεί να μειωθούν η πίεση του αίματος και οι καρδιακοί παλμοί.

Παπαρούνα

Παρ' όλo που μπορούμε να βρούμε ακόμη και τέτοια εποχή δέσμες από τα λουλούδια σε απεριποίητα παρτέρια, η παπαρούνα, γνωστή και ως λαλές ή κουτσουνάδα, συνήθως ανθίζει από τον Απρίλιο ώς τον Αύγουστο. Στην Ελληνική Μυθολογία σχετίζεται με τη Δήμητρα, θεά της γονιμότητας και της γεωργίας. Οι αγρότες πίστευαν ότι ήταν καλό σημάδι όταν έβγαινε παπαρούνα στα χωράφια τους - θα είχαν πλούσια συγκομιδή. Οι παπαρούνες περιέχουν αρκετές φαρμακευτικές ουσίες. Το αλκαλοειδές rhoeadine προέρχεται από τους ανθούς του φυτού (papaver rhoeas). Επίσης χρησιμοποιείται και ως ηρεμιστικό. Τα κοτσάνια της παπαρούνας περιέχουν ένα κόμμι που είναι δυνατόν να ερεθίσει το δέρμα μας. Ο Θεόφραστος τη χρησιμοποιούσε ως καθαρτικό, ενώ από τα πέταλα των ανθέων της φτιάχνουν κόκκινο μελάνι. Στην Αραβία και στην Τουρκία, τέλος, παρασκευάζουν ένα τονωτικό από τους σπόρους της.

 

Σινάπι

Το καθημερινό του όνομα είναι αγριόβρουβα ή λαψάνα. Aυτήν την εποχή, τα κίτρινα κεφαλάκια του εξέχουν ανάμεσα στα άλλα αγριόχορτα, σε εγκαταλελειμμένα οικόπεδα, στα πάρκα, στους λόφους και στα χορταριασμένα ανοιχτά μέρη της Αθήνας. Θεωρείται διεγερτικό άρτυμα. Οι σπόροι του χρησιμοποιούνται ως μπαχαρικό εδώ και πολλά χρόνια: στα μοναστήρια υπήρχε ο «μουσταρδάριος», ένας υπεύθυνος ο οποίος έδινε την ώρα του φαγητού τη μουστάρδα στους καλόγερους. Ανακάτευαν σπόρους του σιναπιού με ξίδι και νερό και αυτό το μείγμα το έτρωγαν με το κρέας ή το ψάρι τους, ενώ με τα φύλλα έφτιαχναν σαλάτα. Ο Διοσκουρίδης υποστήριζε ότι, αν μασούσε κάποιος τους σπόρους του σιναπιού, θα καθάριζε το ιγμόρειό του. Επίσης, συνιστούσε να τους χρησιμοποιούν ως αντιπυρετικό και για να κάνουν γαργάρες για τις αμυγδαλές.

 

Capsella - bursa - pastoris

Η κοινή ονομασία της στα Ελληνικά είναι καψέλα. Στα Αγγλικά η capsella - bursa - pastoris λέγεται shepherd's purse που σημαίνει «πουγκί του τσοπάνη». Θα το βρείτε και αυτήν την εποχή, καθώς ανθίζει όλο το χρόνο, στους παράδρομους, στα άδεια οικόπεδα, στους λόφους τις Αθήνας και στα γύρω μέρη. Για πάρα πολλά χρόνια χρησιμοποιήθηκε στην Ιατρική: στην Κίνα για δυσεντερία και για προβλήματα στα μάτια. Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι στρατιώτες το χρησιμοποιούσαν για να μειώνουν την αιμορραγία από τα τραύματά τους. Η καψέλα χρησιμοποιείται επίσης ως υποκατάστατο της κινίνης.

Matricaria recruita

Τα αιθέρια έλαια του matricaria recruita είναι απολύτως χαλαρωτικά. Οπως έγραφε ο Zeck το 1994, είναι μια «βοήθεια να αφήσουμε τις παλαιές μας συνήθειες, σκέψεις και ιδέες που δεν μας χρησιμεύουν». Αυτό το είδος χαμομηλιού ανθίζει όλη τη χρονιά αλλά θα το βρούμε σε αφθονία από τον Απρίλιο μέχρι τον Οκτώβριο. Φυτρώνει όπου έχει λίγο χώμα: στους λόφους, σε πάρκα, εγκαταλελειμμένα παρτέρια της Αθήνας και των προαστίων της. Σήμερα χρησιμοποιείται ευρέως. Αυτό τα είδος χαμομηλιού είναι βασικό συστατικό σε κρέμες για το πρόσωπο και αλοιφές για εγκαύματα και για φαγούρα στα μάτια. Χρησιμοποιείται επίσης ως ελαφρύ ηρεμιστικό.

Πηγή: ΟΙΚΟ - Εφημερίδα ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ