Γνωριμία με ένα φυτό: Τι εστί βερίκοκο; Ενα δροσιστικό καλοκαιρινό φρούτο που κρύβει το μυστικό της μακροζωίας - prunus armenaica

Του ΗΛΙΑ ΚΑΝΤΑΡΟΥ

Με γλυκιά γεύση, δεκάδες χρήσεις και πολλαπλά οφέλη για την υγεία, το βερίκοκο κατακλύζει τις αγορές, ανάλογα με την ποικιλία, από τα μέσα Μαΐου ώς τις αρχές Ιουλίου. Είτε καταναλώνεται ως νωπό ή αποξηραμένο είτε ως χυμός, μαρμελάδα ή γλυκό, το πορτοκαλοκίτρινο αυτό φρούτο είναι εξαιρετικά θρεπτικό για τον ανθρώπινο οργανισμό. Και αυτό γιατί, όπως ισχύει σχεδόν με όλα τα ανοιχτόχρωμα φρούτα ή λαχανικά, το βερίκοκο περιέχει σημαντικές ποσότητες β-καροτένιου και δρα προληπτικά σε διάφορες μορφές καρκίνου.

Με μακρόχρονη ιστορία

Γνωστό και ως «χρυσόμηλο» των Ρωμαίων ή «αρμένικο δαμάσκηνο» (prunus armenaica), το εξαιρετικά εύπεπτο φρούτο καλλιεργείται εδώ και 2.000 χρόνια για τη νοστιμιά αλλά και για τα θρεπτικά συστατικά του. Αν και κατάγεται από την Κίνα, σήμερα το συναντά κανείς ευρύτατα στη Μεσόγειο αλλά και σε άλλες θερμές περιοχές. Συγκεκριμένα, το 70% της παγκόσμιας παραγωγής βερίκοκου (2 εκατ. τόνοι ετησίως) προέρχεται από την Τουρκία, την Ισπανία, τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ελλάδα, ενώ το υπόλοιπο 30% παράγεται σε Ιράν, Πακιστάν, Συρία, Κίνα και ΗΠΑ.

Οσον αφορά τη χώρα μας, μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του '90 κατείχε μια από τις πρώτες θέσεις στην παραγωγή του είδους, που έφτανε τους 100.000 τόνους ετησίως. Δυστυχώς, όμως, με την εμφάνιση της «σάρκας», μιας ίωσης που έπληξε τις βερικοκιές τη δεκαετία του '90, χιλιάδες δέντρα εκριζώθηκαν, με αποτέλεσμα να μειωθεί αισθητά η παραγωγή, που υπολογίζεται στους 70.000 τόνους ετησίως. Ετσι, με τη συνολική καλλιεργήσιμη έκταση να πλησιάζει τα 55.000 στρέμματα, τα 4/5 από αυτά βρίσκονται στην Πελοπόννησο (Αργολίδα και Κορινθία), ενώ μικρότερες εκτάσεις εντοπίζονται στους νομούς Χαλκιδικής, Πέλλας, Πιερίας, Ημαθίας, Μαγνησίας, Ηρακλείου Κρήτης, Δωδεκανήσων κ.α.

Μπεμπέκου ή Διαμαντοπούλου;

Ως είδος η βερικοκιά ανήκει στην οικογένεια των Rosaceae (Ροδοειδή) και στην υποοικογένεια των Prunoideae (Πυρηνόκαρπων). Είναι δέντρο μέτριου μεγέθους, κατά κανόνα από 4 έως 7 μέτρα, που στην άγρια μορφή του ξεπερνάει τα 10 μ. Θεωρείται καλλιέργεια αρκετά ευαίσθητη σε εχθρούς και ασθένειες και ως εκ τούτου δέχεται αρκετές φυτοπροστατευτικές παρεμβάσεις. Γι' αυτό και είναι προτιμότερο να επιλέγουμε βιολογικής γεωργίας ή ολοκληρωμένης διαχείρισης. Οσον αφορά τις σημαντικότερες ελληνικές ποικιλίες, ξεχωρίζουν η πρώιμη Τύρινθος (ή Επιδαύρου), η Μπεμπέκου και η Διαμαντοπούλου. Ωστόσο, πιο πρώιμη είναι μια ξενόφερτη ποικιλία, η Αρόρα (ωριμάζει μέχρι το δεύτερο δεκαήμερο του Μαΐου), και ακολουθεί η Τύρινθος το τρίτο δεκαήμερο του Μαΐου. Στο τέλος του πρώτου δεκαπενθημέρου του Ιουνίου ωριμάζει η διαδεδομένη Μπεμπέκου και λίγες μέρες αργότερα η Διαμαντοπούλου.

Τέλος, για να μην πούμε ρίκο ρίκο το βερίκοκο, η επιλογή του φρέσκου κυρίως φρούτου έχει μεγάλη σημασία. Συγκεκριμένα, αναζητούμε αυτά που δεν είναι γδαρμένα ή ζαρωμένα και αγοράζουμε τις ποσότητες μόνο που θα καταναλώσουμε σύντομα. Οσον αφορά τη συντήρησή τους, αυτή επιτυγχάνεται στα επαγγελματικά ψυγεία, σε θερμοκρασία 0° C και με σχετική υγρασία 90%, για διάστημα 10 - 15 ημερών, δίχως να χάνουν τις οργανοληπτικές τους ιδιότητες. Αντίθετα, στα οικιακά ψυγεία μπορούν να συντηρηθούν το πολύ 5 - 6 ημέρες σε πάνινη ή πλαστική σακούλα (με τρύπες), μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία της ωρίμασης, ή 2 - 3 ημέρες όταν είναι αρκετά ώριμα. Αν πάλι αγοράσουμε μη γινωμένα (σκληρά με πράσινες ακόμη αποχρώσεις), τότε τα αφήνουμε εκτός ψυγείου για περίπου 4 - 5 μέρες, μέχρις ότου αποκτήσουν το χαρακτηριστικό πορτοκαλοκίτρινο χρώμα τους.

Σύμμαχος του οργανισμού

Με χαμηλή θερμιδική αξία, μόλις 47 θερμίδες τα δύο βερίκοκα, το καλοκαιρινό αυτό φρούτο συνιστάται σε όσους ακολουθούν κάποια δίαιτα και όχι μόνο. Η υψηλή περιεκτικότητά του σε ίνες, βιταμίνες (Α, C, Β1, Β2), υδατάνθρακες, πηκτίνη, β-καροτένιο, σίδηρο, ασβέστιο, κάλιο κ.ά. το καθιστούν πολύτιμο σύμμαχο του οργανισμού. Εκτός από αυτό, η συχνή κατανάλωσή του καταπραΰνει, μεταξύ άλλων, συμπτώματα πονοκεφάλου, εντερικής πάθησης, αϋπνίας, φαρυγγίτιδας και ήπιας κατάθλιψης.