Γνωριμία με ένα φυτό: Ρόδι

Εκτός από μοναδική γεύση και διατροφική αξία, το ρόδι διαθέτει και αντικαταθλιπτικές ιδιότητες!

Σύμβολο ζωής, γονιμότητας και ευημερίας από τα πανάρχαια χρόνια, το ρόδι επανέρχεται στο προσκήνιο και ξαναβρίσκει τη διατροφική αξία που του αρμόζει. Φυτό με μακρόχρονη καλλιέργεια και ιερή παράδοση (στην αρχαία Ελλάδα ήταν αφιερωμένο στη θεά Ηρα), φημιζόταν για τις θεραπευτικές του ιδιότητες. Σπουδαίοι επιστήμονες, όπως ο Ιπποκράτης, ο Γαληνός, ο Διοσκουρίδης και ο Πλίνιος, εξύμνησαν τις θεραπευτικές ιδιότητές του. Σήμερα, ακολουθώντας την παράδοση, σπάμε ένα ρόδι σε γάμους και σε γιορτές για αφθονία, καλοτυχία και γονιμότητα.

Το μήλο των Καρχηδονίων

Από τα πρώτα φυτά που καλλιεργήθηκαν συστηματικά στον κόσμο και με πιθανή καταγωγή από την Περσία (σημερινό Ιράν), η ροδιά ή «ροιά η κοινή ή αλλιώς μήλο των Καρχηδονίων» εξαπλώθηκε ραγδαία στον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα καλλιεργείται σε πολλές χώρες, με προεξάρχουσες την Ινδία (ξεπερνά το 50% της παγκόσμιας παραγωγής) και το Ιράν (30%) και τις ΗΠΑ, Τουρκία, Ισπανία και Ισραήλ να έπονται. Στην Ελλάδα, μέχρι πριν από μερικά χρόνια, η μόνη περιοχή με συστηματική καλλιέργεια ροδιάς ήταν η Ερμιόνη. Σήμερα, πάλι, η καλλιέργειά της εξαπλώνεται σε Μακεδονία, Θράκη, Θεσσαλία, Αιτωλοακαρνανία, κ.ά., αντικαθιστώντας με επιτυχία πολλές «προβληματικές» καλλιέργειες (π.χ. καπνός και βαμβάκι). Παρ' όλα αυτά, η εγχώρια ζήτηση ακόμα καλύπτεται από το εξωτερικό.

Με ελάχιστους εχθρούς

Από τα πλέον όμορφα φυτά, η ροδιά έχει τη μορφή φυλλοβόλου θάμνου, που αν καλλιεργηθεί σωστά φτάνει σε ύψος τα 3 έως 5 μέτρα. Η ανθοφορία της, που δεν διαρκεί πολύ, ξεκινά τέλη Μαΐου και ανάλογα με την ποικιλία, έχει άνθη λευκοκίτρινα, πορτοκαλί ή κόκκινα. Η ροδιά ευδοκιμεί σε περιοχές με εύκρατο κλίμα. Είναι ευπροσάρμοστη σε ευρύ φάσμα κλιματικών συνθηκών: αντέχει στο ψύχος όσο και η ελιά και μπορεί να καλλιεργηθεί σε σχεδόν όλα τα εδάφη. Τα ελαφρά αμμώδη και τα βαριά πηλώδη εδάφη είναι προτιμότερο να αποφεύγονται, με την καλύτερη ανάπτυξη να παρατηρείται σε πλούσια οργανικά εδάφη με ph 6-7. Τα καλής ποιότητας φρούτα προϋποθέτουν την ύπαρξη τόσο υψηλών θερμοκρασιών όσο και χαμηλής ατμοσφαιρικής υγρασίας κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού που ωριμάζουν οι καρποί. Το πότισμα, ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, εγγυάται την καλή σοδειά, όπως επίσης και η διατήρηση σταθερής της υγρασίας του εδάφους από την άνθιση μέχρι τη συγκομιδή: μειώνει την πιθανότητα του σχισίματος των καρπών, που είναι και το σοβαρότερο πρόβλημα της καλλιέργειας των ροδιών. Η ροδιά έχει ελάχιστα φυτοπροστατευτικά προβλήματα, γι' αυτό θεωρείται από τις εύκολες καλλιέργειες ακόμα και για ερασιτέχνες. Οι εντομολογικοί εχθροί που μπορεί να την προσβάλουν είναι οι μελίγκρες και τα κοκκοειδή, που εύκολα αντιμετωπίζονται από αρκετά βιολογικά σκευάσματα, ο δε χαλκός μπορεί να μας καλύψει για τις πιθανές μυκητολογικές προσβολές. Η ροδιά μπαίνει στην παραγωγή μετά τον 3ο - 4ο χρόνο και χρειάζεται αντικατάσταση μετά από 25 - 30 χρόνια (λόγω μείωσης της παραγωγής). Οι καρποί της αρχίζουν να ωριμάζουν από τα τέλη Σεπτέμβρη και πρέπει να συγκομίζονται άμεσα με τμήμα του κοτσανιού τους, σε διαφορετική περίπτωση, αν παραμείνουν στο δέντρο, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να σχιστεί η επιδερμίδα. Η καλύτερη εποχή για να φυτέψουμε μια ροδιά στον κήπο είναι το φθινόπωρο, μετά την πτώση των φύλλων. Εναλλακτικά μπορούμε να τη βάλουμε και σε μια μεγάλη γλάστρα (διαμέτρου 40 εκ.), δεν θα πρέπει όμως να έχουμε μεγάλες απαιτήσεις σε καρπούς.

Μια... υπέροχη ποικιλία

Οι βασικές ποικιλίες που καλλιεργούνται στην Ελλάδα μέχρι σήμερα είναι της Ερμιόνης (Νότια Ελλάδα) και η Αλμπάνικα (Βόρεια Ελλάδα) και σε μικρότερη κλίμακα διάφορες άλλες τοπικές ποικιλίες. Η ανάπτυξη που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στην καλλιέργειά της οδήγησε στην εισαγωγή δεκάδων ξενόφερτων ποικιλιών: η Wonderful (με ελλειψοειδή καρπό μεγάλο και μοβ-κόκκινο) και η Granada (μοιάζει με τη Wonderful, αλλά είναι πρωιμότερη και με πιο κόκκινο χρώμα) είναι αυτές που ξεχωρίζουν.

Τρόποι συντήρησης

Σε επαγγελματικά ψυγεία τα ρόδια μπορούν να συντηρηθούν για διάστημα 7 μηνών σε θερμοκρασίες 1 - 5° C και 80 - 90% υγρασία. Στα οικιακά, και εφόσον είναι φρεσκοκομμένα, διατηρούνται για περίπου ένα μήνα. Λόγω του μικρού αριθμού εχθρών και ασθενειών που αντιμετωπίζει, η ροδιά δεν είναι μια επιβαρυμένη καλλιέργεια από φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Στην αγορά μπορούμε να βρούμε και ρόδια βιολογικής καλλιέργειας. Η επιλογή των ροδιών πρέπει να γίνεται με κριτήριο τη φρεσκάδα. Σε αυτό μας βοηθάει πολύ η όψη της επιδερμίδας: εάν είναι σκληρή, τότε τα ρόδια είτε έχουν συλλεχθεί από καιρό είτε έχουν συντηρηθεί σε λάθος συνθήκες. Αντίθετα, η παρουσία του ποδίσκου (κοτσάνι τουλάχιστον 5 εκ.) και η δίχως σκασίματα και σημάδια επιδερμίδα, «μαρτυρούν» πως είναι φρέσκα.

Ξεχειλίζει από υγεία

Πέρα από τις μαρτυρίες των αρχαίων επιστημόνων, η διατροφική αξία των ροδιών σήμερα αποδεικνύεται και επιστημονικά. Σύμφωνα λοιπόν με σύγχρονες ιατρικές μελέτες, το χυμώδες αυτό φρούτο με τον λαχταριστό βαθυκόκκινο καρπό έχει αντικαταθλιπτικές και αντικαρκινικές ιδιότητες. Επίσης το αφέψημα των λουλουδιών του βοηθάει σε προβλήματα ουλίτιδας και αμυγδαλίτιδας. Το ρόδι, λόγω των ουσιών που περιέχει, έχει και υψηλή αντιοξειδωτική δράση (τριπλάσια σε σχέση με το πράσινο τσάι). Από μελέτες του ΕΘΙΑΓΕ (Εθνικού Ιδρύματος Αγροτικών Ερευνών), τα μικρά ή και τα κόκκινου χρώματος ρόδια έχουν μεγαλύτερη αντιοξειδωτική ικανότητα, λόγω της μεγαλύτερης συγκέντρωσης ασκορβικού οξέος και ανθοκυανών που περιέχουν στο χυμό τους. Ο πολτός των σπόρων της ροδιάς αποτελείται από 82,3% νερό και περιέχει μόνο 187 θερμίδες ανά 100 γρ. (όχι ο καρπός, αλλά μόνο οι σπόροι του). Ενα μέτριο ρόδι καλύπτει το μεγαλύτερο μέρος των καθημερινών αναγκών ενός ενήλικου ανθρώπου σε κάλιο και βιταμίνη C.